Nhận biết cơ thể giúp định hướng đạo đức

Theo một nghiên cứu được công bố ngày 5/5 trên Tạp chí Thần kinh học, khả năng cảm nhận tín hiệu sinh lý từ cơ thể – như việc đếm chính xác nhịp tim – có thể liên quan đến cách con người đưa ra quyết định đạo đức. Cụ thể, những người nhận biết cơ thể tốt hơn có xu hướng chọn các phương án đạo đức giống với đa số trong cùng một tình huống khó xử.

Để kiểm chứng điều này, nhóm nghiên cứu đã đưa 104 sinh viên đại học Hàn Quốc vào các tình huống đạo đức mang tính lựa chọn giữa hai hướng: một là "hữu ích" (giảm thiểu tổn hại tổng thể), hai là "nguyên tắc" (tuân thủ quy tắc đạo đức cố định). Kết quả cho thấy những người đếm nhịp tim chính xác thường đồng thuận với phương án phổ biến nhất – cho thấy một mối liên kết giữa cảm nhận thể chất và định hướng đạo đức.

Theo nhà khoa học Hackjin Kim (Đại học Hàn Quốc), đây có thể là một cơ chế sinh tồn tiết kiệm năng lượng: nếu cơ thể cảm thấy khó chịu khi sắp làm điều trái với chuẩn mực xã hội, con người sẽ có xu hướng tránh lặp lại hành vi đó.

Một thành viên khác trong nhóm nghiên cứu, khi quan sát não bộ của người tham gia ở trạng thái nghỉ thông qua kỹ thuật chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI), cũng nhận thấy rằng những người nhạy cảm với cơ thể dành nhiều thời gian hơn trong trạng thái não liên quan đến việc đánh giá và phán đoán – đặc biệt là vùng vỏ não trước trán giữa, vốn đóng vai trò trong việc điều chỉnh hành vi theo kỳ vọng xã hội.

Dù còn cần thêm nghiên cứu để xác định cụ thể vùng não nào xử lý tín hiệu cơ thể khi đối mặt với các lựa chọn đạo đức trong thời gian thực, kết quả ban đầu đã mở ra một khuôn khổ lý thuyết mới: rằng trực giác đạo đức không chỉ đến từ lý trí hay văn hóa, mà còn bắt nguồn từ cơ thể – từ chính những nhịp tim ta cảm nhận mỗi ngày.