Sắt ngoài hành tinh trong kho báu cổ

Trong số 66 cổ vật bằng vàng rực rỡ thuộc kho báu Villena được phát hiện từ năm 1963 ở Alicante (Tây Ban Nha), có hai món đồ trông cũ kỹ và gỉ sét lại đang thu hút sự chú ý lớn từ giới khảo cổ: một chiếc vòng tay và một nửa hình cầu rỗng có trang trí vàng.

Điều đặc biệt nằm ở chỗ: thay vì được rèn từ sắt lấy từ lòng đất, cả hai món đồ này được chế tác từ sắt thiên thạch – loại sắt đến từ ngoài không gian, rơi xuống Trái Đất dưới dạng thiên thạch.

Đây là phát hiện của nhóm nghiên cứu do ông Salvador Rovira-Llorens, nguyên trưởng bộ phận bảo tồn của Bảo tàng Khảo cổ Quốc gia Tây Ban Nha, dẫn dắt. Phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ nguồn gốc của hai món cổ vật mà còn gợi mở rằng kỹ thuật luyện kim của người Iberia thời kỳ Đồ Đồng đã tinh vi hơn những gì giới khoa học từng nghĩ.

Kho báu Villena vốn nổi tiếng là một trong những kho báu vàng đồ sộ và tinh xảo nhất châu Âu thời Đồ Đồng, có niên đại từ khoảng năm 1500–1200 trước Công nguyên. Tuy nhiên, sự xuất hiện của hai vật thể “giống sắt” trong bộ sưu tập lại khiến nhiều chuyên gia bối rối, vì thời đại đồ sắt ở khu vực này chỉ bắt đầu từ khoảng năm 850 TCN.

Giải mã bí ẩn này, các nhà khoa học đã tiến hành phân tích thành phần kim loại bằng phương pháp khối phổ. Kết quả dù bị ảnh hưởng bởi sự ăn mòn sau hàng thiên niên kỷ, vẫn cho thấy lượng niken cao – dấu hiệu đặc trưng của sắt thiên thạch. Điều này giúp khẳng định cả chiếc vòng tay và phần đầu trụ có thể đã được rèn từ sắt vũ trụ, giống như thanh kiếm nổi tiếng của Pharaoh Tutankhamun ở Ai Cập.

Theo nhóm nghiên cứu, đây là hai món đồ đầu tiên được xác định làm từ sắt thiên thạch tại bán đảo Iberia, và hoàn toàn phù hợp với niên đại của kho báu Villena – tức là trước khi con người bắt đầu luyện sắt từ quặng trong lòng đất.

Dù hiện trạng của hai hiện vật bị ăn mòn nặng, các nhà nghiên cứu cho rằng những kỹ thuật phân tích hiện đại, không xâm lấn có thể được áp dụng trong tương lai để xác thực kết luận này.

Phát hiện mới này không chỉ bổ sung kiến thức cho ngành khảo cổ học, mà còn mang lại góc nhìn mới mẻ về sự kết nối giữa con người cổ đại với vũ trụ – khi kim loại từ những vì sao xa xôi từng được rèn thành báu vật trong tay họ.