Từ “hạ chí” (summer solstice) có nguồn gốc từ tiếng Latin solstitium, nghĩa là “mặt trời đứng yên”. Vào ngày này, trục Trái Đất nghiêng nhiều nhất về phía Mặt Trời, khiến ánh sáng chiếu xuống Bắc bán cầu lâu hơn bất kỳ thời điểm nào trong năm.
Theo trang timeanddate.com, hạ chí năm nay sẽ diễn ra vào lúc 10:42 tối theo giờ miền Đông nước Mỹ (EDT), tức sáng sớm ngày 21/6 theo giờ Việt Nam. Cùng thời điểm này, Nam bán cầu sẽ bước vào đông chí — ngày ngắn nhất trong năm.
Trái Đất nghiêng một góc 23,5 độ so với quỹ đạo quanh Mặt Trời. Sự nghiêng này khiến mỗi bán cầu nhận lượng ánh sáng khác nhau tùy thời điểm trong năm. Vào hạ chí, Bắc bán cầu hướng nghiêng về phía Mặt Trời nên nhận được nhiều ánh sáng hơn.
Tại đường chí tuyến Bắc (Tropic of Cancer), mặt trời sẽ ở vị trí thẳng đỉnh vào đúng giữa trưa — điểm xa nhất về phía bắc mà mặt trời có thể đạt được. Đường chí tuyến này cắt qua nhiều nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Ai Cập và Mexico.
Không. Mặc dù ánh sáng nhiều nhất, nhưng mặt đất và đại dương mất thời gian để hấp thụ và giữ nhiệt — hiện tượng gọi là “độ trễ mùa”. Do đó, những ngày nóng nhất thường rơi vào tháng 7 hoặc đầu tháng 8, sau hạ chí vài tuần.
Theo cách tính thiên văn, mùa hè bắt đầu từ hạ chí và kết thúc vào thu phân (khoảng 21–24/9). Mùa hè ở Bắc bán cầu kéo dài trung bình 93,6 ngày — lâu hơn mùa hè ở Nam bán cầu do quỹ đạo hình elip khiến tốc độ quay quanh Mặt Trời không đều.
Thật bất ngờ, vào mùa hè ở Bắc bán cầu, Trái Đất lại ở xa Mặt Trời nhất trong năm. Ngày 3/7/2025 sẽ là thời điểm Trái Đất đạt điểm viễn nhật (aphelion), cách Mặt Trời hơn 152 triệu km. Ngược lại, Trái Đất gần Mặt Trời nhất (gọi là cận nhật) vào đầu tháng 1 hàng năm.
Stonehenge, Anh: Hàng ngàn người tụ tập đón bình minh. Vào đúng ngày hạ chí, tia sáng đầu tiên chiếu xuyên qua các khối đá cổ xưa và trùng khớp hoàn hảo với “Đá gót chân” – một điểm mốc linh thiêng.
Giza, Ai Cập: Mặt trời lặn giữa hai kim tự tháp lớn nhất — Khafre và Khufu, tạo ra khung cảnh kỳ vĩ gắn liền với mặt trời và các vị thần cổ đại.
Hạ chí không chỉ là một hiện tượng thiên văn mà còn là dấu mốc văn hóa quan trọng với nhiều nền văn minh. Đây là thời khắc mặt trời tỏa sáng lâu nhất trong năm, gợi nhắc về sự chuyển mùa, sự sống và mối liên hệ giữa con người với vũ trụ.