Shoebill Stork – Gã khổng lồ kỳ quái vùng đầm lầy châu Phi

Với ngoại hình tựa sinh vật tiền sử, chiếc mỏ khổng lồ hình chiếc guốc Hà Lan và ánh mắt như muốn soi thấu mọi bí mật, chim Shoebill chính là một trong những loài chim kỳ lạ và đáng kinh ngạc nhất tại châu Phi. Vậy loài chim này thực sự là ai và vì sao nó đặc biệt đến vậy?

Shoebill Stork, tên khoa học là Balaeniceps rex, còn được gọi là whalehead hay whale-headed stork, là loài chim sinh sống chủ yếu tại những đầm lầy hoang sơ ở Đông Phi, trải dài từ Nam Sudan cho đến Zambia. Chúng ưa thích những vùng nước nông với lớp thảm thực vật dày, nơi có thể phục kích con mồi một cách lặng lẽ. Dù chưa chính thức được liệt vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng, Shoebill hiện đang được xếp vào nhóm “Dễ bị tổn thương” do môi trường sống ngày càng bị thu hẹp bởi canh tác nông nghiệp, công nghiệp và biến đổi khí hậu.

Có kích thước không hề khiêm tốn, chim Shoebill có thể cao tới 1,5 mét, nặng khoảng 5,4 đến 6,8 kg, với sải cánh khổng lồ lên đến 2,4 mét. Một trong những điểm ấn tượng nhất chính là chiếc mỏ dài khoảng 18 cm, bề ngang to và kết thúc bằng mũi nhọn như chiếc đinh. Chính chiếc mỏ khủng bố này giúp chúng tóm gọn và hạ gục đủ loại con mồi như cá phổi, cá rô phi, cá trê, ếch, rắn nước, kỳ đà thậm chí cả cá sấu con. Hình ảnh chim Shoebill đứng lặng bất động trong đầm lầy, ánh mắt vàng sắc lạnh, khiến không ít người vừa run sợ vừa tò mò.

Dù vẻ ngoài có phần đáng sợ, Shoebill hoàn toàn vô hại với con người. Chúng thường di chuyển chậm rãi, ít khi tỏ ra hung hăng. Nếu may mắn bắt gặp loài chim này ngoài thiên nhiên, bạn hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng chúng từ khoảng cách an toàn tầm 3 mét. Ngoài ra, Shoebill còn nổi tiếng nhờ âm thanh “khó hiểu” phát ra khi chúng gõ hai phần mỏ vào nhau, nghe tựa tiếng máy khoan hay súng máy, thường dùng để giao tiếp trong mùa sinh sản.

Shoebill cũng nổi tiếng là loài chim cực kỳ trung thành. Chúng chỉ ghép đôi với một bạn tình và có thể sống tới 35 năm. Mỗi cặp chim Shoebill sẽ cùng nhau xây một chiếc tổ khổng lồ như chiếc bè nổi, đường kính lên tới 3 mét, sâu gần 2,7 mét. Tuy nhiên, dù thường đẻ 2 đến 3 trứng, chỉ một con non có cơ hội sống sót. Những con còn lại hoặc bị bỏ mặc hoặc thậm chí bị chính anh chị em mình tấn công, phản ánh bản năng sinh tồn khắc nghiệt của loài này.

Tuy là chim biết bay, nhưng Shoebill không bay quá xa. Chúng thường chỉ vỗ cánh bay trong phạm vi khoảng 20 mét đến 300 mét, với tần suất vỗ cánh khá ít, chỉ khoảng 150 nhịp mỗi phút. Điều này càng khiến việc mất đi môi trường sống trở thành mối đe dọa nghiêm trọng, vì loài chim khổng lồ này cần không gian lãnh thổ rất lớn để sinh tồn.

Ngoài khả năng săn mồi đáng gờm, Shoebill còn khiến nhiều người bật cười vì một thói quen khá… “tế nhị”: chúng thường tự thải chất thải lỏng lên chân mình. Hành động tưởng chừng kỳ quặc này thực chất là một cách tự làm mát cơ thể dưới cái nắng gay gắt vùng đầm lầy châu Phi.

Ngày nay, với chỉ khoảng từ 3.300 đến 5.300 cá thể ngoài tự nhiên, Shoebill Stork đang phải chống chọi với nhiều thách thức để tồn tại. Nhưng chính ngoại hình độc đáo, tính cách bí ẩn cùng những hành vi lạ lùng đã biến chim Shoebill thành một trong những sinh vật vừa kỳ quái vừa quý giá nhất hành tinh, để lại ấn tượng không thể phai trong lòng bất kỳ ai có cơ hội chiêm ngưỡng chúng ngoài đời thực.