Sam Altman cảnh báo bong bóng AI: “Lịch sử dot-com có thể lặp lại”

Sam Altman, người được coi là “cha đẻ ChatGPT”, vừa gửi đi một thông điệp lạnh lùng với giới đầu tư toàn cầu. Trong một cuộc phỏng vấn sâu với The Verge vào ngày 14/8, ông thẳng thắn thừa nhận rằng thị trường AI đang phảng phất hình bóng của bong bóng dot-com cách đây hơn hai thập kỷ. Nhận định này được xem như gáo nước lạnh dội vào niềm hứng khởi của các quỹ đầu tư, những người đang rót hàng tỷ USD vào những công ty chưa chứng minh được năng lực thực tế.

Altman không phủ nhận giá trị to lớn của AI, nhưng ông cho rằng sự phấn khích thái quá luôn đi kèm với rủi ro. Ông nhấn mạnh rằng lịch sử từng chứng kiến Internet, điện thoại di động hay nhiều công nghệ đột phá khác đều bị thổi phồng đến mức cực đoan trước khi thị trường điều chỉnh. Điều này cũng có thể lặp lại với AI trong tương lai gần.

Theo Altman, thật “phi lý” khi một số công ty khởi nghiệp chỉ gồm ba nhà sáng lập và một ý tưởng còn sơ khai lại được nhà đầu tư định giá hàng tỷ USD. Ông cảnh báo rằng kiểu định giá này không phản ánh thực chất và chắc chắn sẽ có người phải chịu thiệt hại nặng nề khi làn sóng điều chỉnh xuất hiện.

Trong năm qua, một loạt startup AI đã huy động vốn khổng lồ, bao gồm Safe Superintelligence của Ilya Sutskever, đồng sáng lập OpenAI, hay Thinking Machines của Mira Murati, cựu Giám đốc công nghệ OpenAI. Họ đều thu hút sự chú ý lớn của các quỹ đầu tư mạo hiểm, bất chấp chưa có sản phẩm thương mại ổn định. Điều này khiến giới quan sát lo ngại một “cuộc chơi may rủi” đang hình thành, nơi vài người thắng lớn nhưng số đông có thể mất trắng.

Tuy vậy, Altman cũng không hoàn toàn bi quan. Ông thừa nhận rằng trong bất kỳ làn sóng đầu tư nào, sự phấn khích quá mức thường song hành với những lợi ích thật sự cho nền kinh tế. Dù nhiều doanh nghiệp có thể sụp đổ, nhưng hạ tầng, công nghệ và tài năng được phát triển trong giai đoạn này sẽ tạo nền móng lâu dài cho sự tiến bộ. Đây là điều từng xảy ra sau bong bóng dot-com: hàng nghìn công ty biến mất, nhưng Internet trở thành xương sống của thế kỷ 21.

Đối với OpenAI, Altman cho biết công ty vẫn kiên định theo đuổi chiến lược dài hạn. Ông tiết lộ rằng OpenAI dự định đầu tư hàng nghìn tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu khổng lồ trong tương lai, nhằm đảm bảo sức mạnh tính toán cần thiết cho thế hệ AI tiếp theo. Điều đó cho thấy, bất chấp lo ngại về bong bóng, Altman vẫn tin AI là một cuộc cách mạng công nghệ không thể đảo ngược.

Quan điểm của Altman phản ánh sự mâu thuẫn phổ biến trong cộng đồng công nghệ hiện nay. Một mặt, trí tuệ nhân tạo được coi là trụ cột mới của nền kinh tế số, mở ra tiềm năng khổng lồ cho y tế, giáo dục, năng lượng và nhiều ngành khác. Mặt khác, sự bùng nổ định giá và tốc độ “sinh sôi” của các công ty AI khiến người ta lo ngại kịch bản lặp lại từ những năm 2000, khi hàng triệu nhà đầu tư cá nhân mất trắng vì bong bóng Internet.

Những lời cảnh báo của Altman gợi nhớ đến chính sách đầu tư thận trọng của nhiều quỹ lớn hiện nay. Một số chuyên gia tài chính cho rằng, dù AI chắc chắn sẽ định hình tương lai, nhưng không phải mọi doanh nghiệp gắn nhãn “AI” đều có giá trị thật sự. Nhiều công ty có thể chỉ đang chạy theo xu hướng để gom vốn, thay vì tạo ra sản phẩm bền vững.

Ở góc độ vĩ mô, câu chuyện AI còn gắn liền với sức khỏe nền kinh tế toàn cầu. Nếu bong bóng AI thực sự vỡ, hậu quả có thể ảnh hưởng đến niềm tin thị trường, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thế giới chưa hoàn toàn thoát khỏi khó khăn sau đại dịch và biến động địa chính trị.

Song điều khác biệt lớn nhất giữa hiện tại và thời dot-com, theo một số nhà phân tích, là tốc độ ứng dụng AI trong đời sống thực tế. ChatGPT, Gemini hay Claude đang được sử dụng rộng rãi chỉ sau vài năm ra mắt, điều mà Internet phải mất cả thập kỷ mới đạt được. Điều này có thể giúp AI vượt qua cú sốc bong bóng và tiếp tục phát triển mạnh mẽ sau giai đoạn điều chỉnh.

Sam Altman, bằng sự thẳng thắn vốn có, đã đặt ra một câu hỏi quan trọng cho cả giới đầu tư và công nghệ: liệu chúng ta đang sống trong thời khắc vàng son của AI, hay đang tiến gần tới một cuộc vỡ trận mới? Câu trả lời có lẽ chỉ thời gian mới chứng minh, nhưng sự thận trọng là điều không thể thiếu nếu muốn tránh lặp lại bài học cay đắng của bong bóng dot-com.