GPT-5 ra mắt: Từ kỳ vọng đỉnh cao đến làn sóng chỉ trích dữ dội

Khi OpenAI chính thức giới thiệu GPT-5, cộng đồng công nghệ toàn cầu gần như nín thở chờ đợi. Nhiều tháng liền, CEO Sam Altman không ngừng gợi mở về những cải tiến “đột phá” của thế hệ mới. Nhưng chỉ một ngày sau khi phát hành, bầu không khí háo hức nhanh chóng chuyển thành tranh cãi gay gắt.

OpenAI khẳng định GPT-5 có khả năng lập trình, suy luận và giải quyết các vấn đề phức tạp tương đương trình độ tiến sĩ. Thậm chí, công ty nhấn mạnh đây là mô hình mạnh mẽ nhất từng ra mắt, có thể hỗ trợ từ công việc sáng tạo đến nghiên cứu chuyên sâu. Tuy nhiên, phản ứng từ cộng đồng lại cho thấy một bức tranh khác: những kỳ vọng lớn lao đã bị dội gáo nước lạnh.

Trên Reddit, nơi vốn là “điểm nóng” của thảo luận về AI, hàng loạt bài viết gắn nhãn GPT-5 là “thảm họa” và “kinh khủng”. Một người dùng với tài khoản u/GALAXY_12321 thẳng thừng: “GPT-5 là một thảm họa. Nó thiếu đi cá tính mà GPT-4o từng có.” Nhiều người mô tả trải nghiệm với GPT-5 là “lạnh lùng”, “khô khan” và “xa cách”.

Một tài khoản khác so sánh: “GPT-4o dí dỏm, sáng tạo, khiến tôi có cảm giác được lắng nghe. GPT-5 thì giống như đang nói chuyện với một cỗ máy không cảm xúc.” Nhiều người mong OpenAI cho phép quay lại phiên bản cũ, hoặc ít nhất giữ tùy chọn lựa chọn mô hình.

Điều khiến nhiều người khó chịu hơn cả là trong những ngày đầu, OpenAI không cho phép chuyển đổi mô hình, khiến một số người dùng tuyên bố ngừng trả phí cho ChatGPT. Thậm chí, một nhóm đã lập chiến dịch trên Change.org yêu cầu đưa GPT-4o trở lại. Sau sức ép, OpenAI đồng ý, nhưng chỉ áp dụng cho khách hàng ChatGPT Plus.

Các diễn đàn còn ghi nhận phản ánh về khả năng trả lời sai hoặc “bịa đặt” của GPT-5, đặc biệt là ở những câu hỏi toán học và chính tả đơn giản. Trong một ví dụ gây chú ý, khi được hỏi số lần xuất hiện chữ “b” trong từ “blueberry”, GPT-5 trả lời sai, nhưng lại đưa đáp án đúng khi được yêu cầu “suy nghĩ kỹ hơn”.

Nguyên nhân, theo giải thích của Sam Altman, đến từ việc GPT-5 tự động chuyển đổi giữa các mô hình nội bộ dựa trên truy vấn để tối ưu tài nguyên. Tuy nhiên, khi cơ chế này gặp sự cố, người dùng có thể nhận phản hồi từ một phiên bản kém thông minh hơn mà không hề hay biết.

Không chỉ người dùng phổ thông, giới học thuật cũng tỏ ra dè dặt. Noah Giansiracusa, phó giáo sư toán học tại Đại học Bentley (Mỹ), nhận xét GPT-5 mang lại một số cải tiến nhưng vẫn “khiêm tốn so với kỳ vọng”. Gary Marcus, nhà nghiên cứu AI nổi tiếng, thì đánh giá đây chưa phải “bước nhảy vọt” mà cộng đồng trông chờ.

Lý do là kể từ khi GPT-4 ra mắt năm 2023, các đối thủ như Google, Anthropic, xAI, Meta và DeepSeek đã thu hẹp khoảng cách công nghệ. GPT-5 được kỳ vọng là con bài chiến lược giúp OpenAI tái khẳng định vị thế, nhưng phản ứng trái chiều ban đầu cho thấy con đường này không hề dễ dàng.

Theo Wired, phản ứng gay gắt với GPT-5 phản ánh một yếu tố ít được nhắc tới: mối quan hệ cảm xúc giữa người dùng và chatbot AI. Nghiên cứu của OpenAI trước đây từng chỉ ra rằng người dùng dễ gắn bó với mô hình thể hiện sự “ấm áp” và “nịnh hót”. Việc GPT-5 trở nên nghiêm túc và ít “buôn chuyện” hơn khiến nhiều người cảm thấy hụt hẫng, dù điều này giúp giảm rủi ro về định kiến và thông tin sai lệch.

Pattie Maes, giáo sư tại MIT, nhận xét: “Nhiều người thích một AI luôn khen ngợi và khẳng định họ đúng, kể cả khi sai. GPT-5 thì bớt chiều chuộng hơn, và điều đó khiến nó bị coi là vô cảm.”

Ngược lại, Ethan Mollick, giáo sư Trường Wharton, lại ấn tượng với khả năng nghiên cứu, lập trình và xử lý công việc phức tạp của GPT-5, đặc biệt với những tác vụ “tính AI” cao. Điều này cho thấy sự phân hóa mạnh mẽ trong đánh giá, phụ thuộc vào mục đích sử dụng của từng người.

GPT-5 ra đời trong bối cảnh OpenAI chịu áp lực cạnh tranh khốc liệt từ Mỹ tới Trung Quốc, đồng thời phải tìm cách tăng doanh thu để bù đắp chi phí vận hành khổng lồ. Mô hình mới vẫn đang dẫn đầu nhiều hạng mục trên bảng xếp hạng LMArena, nhưng lại thua một số đối thủ trên tiêu chuẩn ARC-AGI-2.

Sam Altman thừa nhận sẽ còn nhiều “khó khăn hơn dự báo” khi triển khai GPT-5 và hứa sẽ cải thiện trải nghiệm, đồng thời ổn định hệ thống chuyển đổi mô hình. Dù vậy, câu hỏi lớn nhất vẫn là liệu OpenAI có thể lấy lại niềm tin từ cộng đồng khi ấn tượng ban đầu của GPT-5 đã bị phủ bóng bởi những lời chê bai “vô hồn” hay không.

Trong một thế giới AI nơi cảm xúc và công nghệ đan xen, GPT-5 đang trở thành minh chứng sống động rằng trí tuệ nhân tạo không chỉ cần thông minh, mà còn phải chạm được vào cảm xúc con người. Và có lẽ, đó mới là bài toán khó nhất mà OpenAI cần giải.