Phát hiện DMS trên hành tinh K2-18 b có phải dấu hiệu sự sống?

Tuần qua, các nhà nghiên cứu sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) đã công bố phát hiện một hợp chất tiềm năng có liên quan đến sự sống trên hành tinh ngoài hệ Mặt Trời mang tên K2-18 b, cách Trái Đất khoảng 120 năm ánh sáng. Hợp chất này là dimethyl sulfide (DMS) – trên Trái Đất, nó chủ yếu được sản sinh bởi vi sinh vật biển.

K2-18 b nằm trong vùng có thể sinh sống được quanh một sao lùn đỏ và có thể là một hành tinh Hycean – tức hành tinh có đại dương và khí quyển giàu hydro. Dù phát hiện DMS chỉ ở mức độ tin cậy thống kê 3-sigma (đáng chú ý nhưng chưa đủ để kết luận), nó vẫn khiến truyền thông toàn cầu xôn xao với câu hỏi: liệu đây có phải là bằng chứng đầu tiên của sự sống ngoài hành tinh?

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo không nên vội vàng rút ra kết luận. Dưới đây là góc nhìn của các nhà khoa học:

Tiến sĩ Oliver Shorttle – Đại học Cambridge

Theo ông, dữ liệu hiện tại chưa đủ cơ sở để khẳng định sự sống. Các bước quan trọng vẫn chưa hoàn tất: cần xác nhận tín hiệu đến từ hành tinh K2-18 b, cần xác định đúng hợp chất là DMS, và loại trừ khả năng nó xuất hiện từ quá trình hóa học phi sinh học.

Ngoài ra, hành tinh này có thể quá nóng để tồn tại đại dương lỏng, thậm chí khí quyển dày đặc của nó có thể bao phủ những đại dương… dung nham. Nếu DMS tồn tại, nó nhiều khả năng hình thành từ điều kiện hóa học khắc nghiệt chứ không phải từ sự sống.

Tiến sĩ Christopher Glein – Viện Nghiên cứu Tây Nam Hoa Kỳ

Ông cho rằng đây là dữ liệu thú vị nhưng chưa đủ để khẳng định gì. Ngay cả khi DMS hay DMDS có mặt, cũng cần cực kỳ cẩn trọng khi coi đó là dấu hiệu sinh học. Nhiều quá trình hóa học lạ lùng có thể xảy ra trong các hành tinh khác mà chúng ta chưa hiểu rõ.

Giáo sư Nikku Madhusudhan – Tác giả chính của nghiên cứu

Ông cho biết: “Kim chỉ mới nhúc nhích một chút về hướng sự sống”. Điều đáng mừng nhất hiện nay là chúng ta đã có dữ liệu để thảo luận, và cần chờ thêm các quan sát tiếp theo trong 1–2 năm tới.

Giáo sư Ignas Snellen – Đại học Leiden

Ông thẳng thắn: “Mọi chuyện đang bị thổi phồng quá mức. Các tín hiệu trong phổ có thể chỉ là nhiễu hoặc do những hợp chất khác gây ra, không nhất thiết là DMS.” Ông chỉ trích nhóm nghiên cứu đã bỏ qua nhiều giả thuyết khác và cho rằng đây không phải là bước đột phá như nhiều báo chí đưa tin.

Giáo sư Sara Seager – Viện Công nghệ MIT

Bà cho rằng sẽ có nhiều hành tinh trở thành “ứng viên có dấu hiệu sinh học”, nhưng việc xác nhận hoàn toàn là gần như bất khả thi. DMS có thể có nguồn gốc phi sinh học, và cần thêm bằng chứng để xếp K2-18 b vào danh sách này.

Phát hiện DMS trên hành tinh K2-18 b là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất. Tuy nhiên, các nhà khoa học đồng thuận rằng cần thêm thời gian, dữ liệu và phân tích chuyên sâu trước khi đưa ra bất kỳ tuyên bố táo bạo nào. Trong lĩnh vực astrobiology, ranh giới giữa "đáng chú ý" và "phi thường" luôn rất mong manh.