Phát hiện dấu hiệu sự sống ngoài hành tinh cách Trái Đất 124 năm ánh sáng

Liệu chúng ta có cô đơn trong vũ trụ? Câu hỏi đó đang có câu trả lời khả dĩ hơn bao giờ hết, khi các nhà thiên văn học công bố dấu hiệu rõ ràng nhất từ trước tới nay về khả năng tồn tại sự sống ngoài hành tinh, được phát hiện trên một hành tinh có tên K2-18b, cách Trái Đất 124 năm ánh sáng trong chòm sao Sư Tử (Leo).

Tín hiệu hóa học lạ trong khí quyển hành tinh lạ

Sử dụng Kính viễn vọng không gian James Webb – công cụ quan sát vũ trụ hiện đại bậc nhất hiện nay – nhóm nghiên cứu Anh – Mỹ đã phát hiện hai hợp chất hóa học quan trọng trong khí quyển K2-18b, gồm:

• Dimethyl sulfide (DMS)
• Dimethyl disulfide

Trên Trái Đất, những chất này chỉ được tạo ra bởi sinh vật sống, chủ yếu là các vi sinh vật biển như tảo phù du (phytoplankton).

Không vội kết luận, nhưng đầy hứa hẹn

Tiến sĩ Nikku Madhusudhan – nhà vật lý thiên văn thuộc Đại học Cambridge, đồng thời là trưởng nhóm nghiên cứu – chia sẻ rằng dù chưa thể khẳng định chắc chắn đây là sự sống, nhưng "chúng ta đang tiến gần hơn bao giờ hết đến một dấu hiệu có thể gán cho sự sống ngoài hành tinh."

Tuy nhiên, ông cũng kêu gọi sự thận trọng, bởi cần thêm thời gian quan sát để khẳng định chắc chắn những phát hiện này. Một số nhà khoa học khác cho rằng những hợp chất này có thể được hình thành qua quá trình phi sinh học mà con người chưa biết đến.

K2-18b – hành tinh bí ẩn đầy tiềm năng

Lớn gấp 2,5 lần Trái Đất, nặng gấp 8 lần, K2-18b được xếp vào nhóm "hành tinh hycean" – hành tinh đại dương có khí quyển giàu hydro, nơi có thể tồn tại vi sinh vật đơn bào.

Hành tinh này nằm trong vùng sống được quanh ngôi sao chủ – khu vực không quá nóng cũng không quá lạnh để tồn tại nước lỏng, yếu tố cốt lõi cho sự sống.

Năm 2023, kính James Webb từng phát hiện mê-tan và CO₂ trong khí quyển K2-18b – các phân tử carbon có liên hệ đến sự sống. Và khi phát hiện dấu hiệu yếu của DMS, nhóm nghiên cứu đã quay lại quan sát hành tinh này bằng thiết bị hồng ngoại trung để xác minh rõ hơn.

Kết quả là, họ đã ghi nhận tín hiệu hóa học mạnh hơn hẳn, dù vẫn chưa đạt đến ngưỡng "5 sigma" – mức độ xác suất đủ cao để được coi là khám phá khoa học chính thức.

Liệu sự sống có thực sự tồn tại?

Mặc dù những dấu hiệu hóa học mạnh mẽ là đáng chú ý, song vẫn còn tranh cãi trong cộng đồng khoa học:

Giáo sư Raymond Pierrehumbert (ĐH Oxford) cho rằng nhiệt độ trên K2-18b quá cao, có thể khiến nó không phù hợp cho sự sống mà là một đại dương... dung nham.

Giáo sư Sara Seager (MIT) kêu gọi kiên nhẫn và nhắc lại rằng trước đây từng có tuyên bố phát hiện hơi nước trên hành tinh này, nhưng sau đó bị bác bỏ.

Bà cho rằng sao Hỏa, sao Kim hay các mặt trăng của sao Thổ như Enceladus mới là ứng viên tiềm năng hơn để tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.

Tương lai của việc tìm kiếm sự sống

Tiến sĩ Madhusudhan ước tính chỉ cần thêm 16–24 giờ quan sát bằng kính Webb để xác nhận phát hiện này – điều hoàn toàn có thể thực hiện trong vài năm tới.

"Đây có thể là bước ngoặt lịch sử, nơi chúng ta tiến tới việc trả lời câu hỏi lớn nhất của nhân loại: Chúng ta có đơn độc trong vũ trụ không?"