Từ Conan ngẫm về phim hoạt hình Việt

Mùa phim hè 2025 đang chứng kiến sự trái ngược rõ rệt giữa hoạt hình quốc tế và nội địa tại phòng vé Việt. Trong khi các bom tấn Nhật Bản như Doraemon: Nobita và cuộc phiêu lưu vào thế giới trong tranh hay Conan: Dư ảnh của độc nhãn liên tục phá kỷ lục doanh thu, thì 3 tác phẩm hoạt hình Việt ra rạp cùng thời điểm lại chật vật tìm khán giả, dù chất lượng được đánh giá có cải thiện đáng kể.

Phim Nhật "thống trị" rạp Việt

Doraemon khởi động mùa hè bằng hiệu ứng mạnh mẽ, thu về 169 tỷ đồng sau hơn 2 tháng công chiếu. Tiếp đó, chỉ với 2 ngày bán vé sớm (19-20/7), Conan đã bỏ túi khoảng 40 tỷ đồng, và nhanh chóng cán mốc 65 tỷ ngay trong ngày đầu công chiếu chính thức 25/7. Với đà này, việc Conan cán mốc 100 tỷ đồng chỉ còn là vấn đề thời gian.

Những thương hiệu lâu năm, cộng với chiến lược marketing bài bản và hệ sinh thái sản phẩm phụ trợ (đồ chơi, sách, game...) giúp các phim Nhật dễ dàng chiếm lĩnh thị trường, cả về suất chiếu lẫn doanh thu.

Hoạt hình Việt: Cải thiện chất lượng, vẫn thất thế

Năm nay, lần đầu tiên có tới 3 phim hoạt hình Việt cùng ra rạp trong khoảng 2 tháng:

• Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội (21 tỷ đồng)
• Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu (3,2 tỷ đồng)
• Wolfoo & Cuộc đua Tam Giới (chưa chạm mốc 3 tỷ đồng)

Ngoài Dế Mèn có tín hiệu khả quan, hai tác phẩm còn lại đều không đạt kỳ vọng. Điều này cho thấy dù tiến bộ về mặt hình ảnh, hoạt họa và kịch bản, hoạt hình Việt vẫn chưa thể bứt phá khỏi cái bóng của phim ngoại.

Điểm nghẽn: Kinh phí, nhân lực và chiến lược phát hành

Ông Đặng Trần Cường – Cục trưởng Cục Điện ảnh – chỉ ra ba rào cản lớn khiến hoạt hình Việt tụt lại:

Thiếu vốn đầu tư dài hạn: Phim hoạt hình cần 2-3 năm sản xuất với chi phí cao, nhưng ít nhà đầu tư trong nước dám mạo hiểm.

Thiếu nhân lực chuyên môn: Ngành đào tạo hoạt hình còn yếu, các studio nhỏ phải tự đào tạo hoặc thuê freelancer, khiến sản phẩm thiếu ổn định.

Truyền thông và phát hành hạn chế: Phim Việt ít được ưu tiên suất chiếu, không có chiến dịch đồng bộ như phim ngoại. Ví dụ, Dế Mèn chỉ được phân bổ khoảng 300 suất chiếu ban đầu, trong khi Conan hay Doraemon có tới 2.000–4.000 suất trên toàn quốc.

Tín hiệu tích cực và kỳ vọng

Dù doanh thu còn khiêm tốn, nhưng ba phim hoạt hình Việt năm nay đều được giới chuyên môn đánh giá cao hơn về chất lượng. Kịch bản mang đậm bản sắc dân tộc, kỹ xảo mượt mà hơn và có nhiều thông điệp giáo dục tích cực – là những điểm cộng đáng ghi nhận.

Ông Cường nhận định: "Khoảng cách với hoạt hình quốc tế đang được rút ngắn. Đây là thời cơ để các nhà làm phim nội địa bứt phá. Nhưng để làm được điều đó, cần sự hợp tác liên ngành, định hướng xuất khẩu sản phẩm, và sự đồng hành dài hạn từ cả nhà nước lẫn tư nhân."