Phim hoạt hình Việt vươn mình trên màn ảnh rộng mùa hè

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình của hoạt hình Việt Nam khi dòng phim từng gắn liền với YouTube và truyền hình bắt đầu hiện diện đều đặn tại rạp chiếu bóng. Mùa hè này, khán giả sẽ được thưởng thức liền hai tác phẩm Việt đầy tham vọng: Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội (khởi chiếu 30/5) và Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu (ra mắt 20/6).

Đây là lần hiếm hoi hoạt hình Việt Nam chen chân vào đường đua mùa phim hè – thời điểm vốn bị thống trị bởi các bom tấn Hollywood và loạt phim hoạt hình ăn khách từ Nhật Bản hay Mỹ. “Sự xuất hiện đồng thời của hai tác phẩm hoạt hình nội địa là tín hiệu cho thấy ngành công nghiệp này đang chuyển mình mạnh mẽ”, ông Thierry Nguyễn – Giám đốc AIOI Studios nhận định.

Câu chuyện dân gian – nguồn cảm hứng đậm chất Việt

Trạng Quỳnh nhí của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng khai thác lại nhân vật dân gian quen thuộc, nhưng đặt trong một thế giới mới pha trộn giữa yếu tố cổ tích và kỳ ảo. Bộ phim kể về hành trình của cậu bé Quỳnh và nhóm bạn khi cha của cậu bị vu cáo, kéo theo chuỗi sự kiện rượt đuổi, khám phá âm mưu thâm độc liên quan đến truyền thuyết Cửu Vĩ Hồ.

Trong khi đó, Dế Mèn của đạo diễn Mai Phương là bản chuyển thể từ kiệt tác văn học thiếu nhi của nhà văn Tô Hoài. Câu chuyện được làm mới khi đặt các nhân vật vào một thành phố rác thải tái chế, nơi Dế Mèn phải đối mặt với vị "đại vương" Ếch Cốm – kẻ điều hành thế giới côn trùng với mưu đồ hiểm ác.

Làm phim hoạt hình: một hành trình khắc nghiệt

Việc đưa hoạt hình Việt lên màn ảnh rộng đồng nghĩa với vô vàn thách thức. Êkip Trạng Quỳnh nhí – vốn thành công với phiên bản YouTube triệu view – đã phải làm lại gần như toàn bộ quy trình để chuyển thể sang phim chiếu rạp dài gần 100 phút. Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng chia sẻ: “Kỹ thuật nâng cấp nhưng vẫn phải giữ được linh hồn nhân vật – đó là bài toán khó. Nhiều lúc chúng tôi cảm thấy như đang gánh một nhiệm vụ bất khả thi”.

Từ thiết kế nhân vật, ánh sáng, hiệu ứng cho đến chuyển động – mọi thứ đều được tính toán tỉ mỉ để đảm bảo trải nghiệm điện ảnh. Khâu hoạt họa (animation) – vốn tốn thời gian và công sức nhất – được êkip đầu tư đặc biệt, bởi chỉ cần một chuyển động không mượt cũng đủ phá vỡ cảm xúc nhân vật.

Dế Mèn cũng không kém cạnh khi mất hơn ba năm phát triển thế giới côn trùng sống động, vừa lạ mắt vừa gần gũi. Hàng loạt địa danh Hà Nội như cầu Long Biên hay công viên Lê Nin được khéo léo đưa vào bối cảnh, tạo cảm giác thân thuộc cho khán giả trong một thế giới tưởng tượng đầy màu sắc.

Thị trường chật hẹp, thử thách càng lớn

Dù giàu tiềm năng, phim hoạt hình Việt vẫn gặp nhiều rào cản khi phát hành tại rạp. Theo ông Đoàn Trần Anh Tuấn – đồng sáng lập Colory Animation, do ngành còn non trẻ, phần lớn đơn vị sản xuất thiếu kinh nghiệm với các dự án dài hơi. Nguồn đầu tư hạn chế khiến họ phải xoay sở mọi mặt từ nội dung đến kỹ thuật.

Không những vậy, các phim hoạt hình Việt còn phải cạnh tranh trực tiếp với những thương hiệu quốc tế có lượng fan đông đảo. Dế Mèn chiếu chỉ một tuần sau Doraemon: Nobita và Bản giao hưởng địa cầu, trong khi Trạng Quỳnh nhí lại đụng độ Elio – tác phẩm mới từ Pixar.

Một trở ngại khác là định kiến của khán giả khi vẫn xem hoạt hình là thể loại “chỉ dành cho trẻ em”. Điều này khiến những phim có chiều sâu, muốn tiếp cận đối tượng trưởng thành khó đạt được doanh thu như kỳ vọng.

Khai thác kho tàng dân gian – hướng đi bền vững

Dù vậy, các chuyên gia tin rằng hoạt hình Việt vẫn có thể tìm thấy con đường riêng bằng cách khai thác tài nguyên văn hóa dân gian. “Chúng ta có một kho truyện cổ, truyền thuyết phong phú không kém gì các quốc gia khác. Chỉ cần đầu tư đúng hướng, những câu chuyện đó hoàn toàn có thể trở thành tài sản trí tuệ mạnh, phát triển thành thương hiệu lớn”, ông Tuấn Đinh – Giám đốc Sun Wolf Animation Studio – nhận định.

Từ Dế Mèn đến Trạng Quỳnh, các nhà làm phim đã bắt đầu chứng minh tiềm năng của hoạt hình Việt nếu biết kết hợp giữa bản sắc văn hóa và ngôn ngữ điện ảnh hiện đại. Mùa hè 2025 có thể chỉ là điểm khởi đầu, nhưng đầy hứa hẹn cho một chặng đường dài phía trước.