Quỷ đỏ mất ngôi vương thương hiệu bóng đá Anh

Trong nhiều thập niên, Manchester United không chỉ là đội bóng giàu truyền thống nhất của Anh mà còn là thương hiệu bóng đá toàn cầu. Hình ảnh về một CLB thành công rực rỡ gắn liền với Sir Alex Ferguson đã đưa MU vượt xa các đối thủ, trở thành tên tuổi được nhận diện từ châu Âu đến châu Á, từ nước Mỹ đến Trung Đông. Đỉnh cao là thời điểm Ed Woodward – cựu Phó chủ tịch điều hành – từng mạnh dạn tuyên bố rằng thành tích trên sân “không ảnh hưởng đáng kể” đến sức mạnh thương mại của CLB.

Nhưng thực tế những năm gần đây đã chứng minh điều ngược lại. Thành tích yếu kém trên sân cỏ dần bào mòn sức hút của MU trong mắt giới đầu tư, khiến câu chuyện “thương hiệu bất tử” trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Từ sau chức vô địch Premier League năm 2013, Manchester United rơi vào vòng xoáy bất ổn. Sáu mùa giải vừa qua, doanh thu thương mại của CLB chỉ tăng khoảng 10% – một con số khiêm tốn nếu so với sự bứt phá mạnh mẽ của Liverpool hay Manchester City. Hai đối thủ trực tiếp này đã thống trị bóng đá Anh với 9 chức vô địch trong 12 mùa gần nhất, qua đó tạo đòn bẩy lớn cho giá trị thương hiệu.

Dẫu vậy, ngay cả trong những mùa giải tệ hại, MU vẫn duy trì nguồn thu thương mại ngang ngửa với các CLB hàng đầu thế giới. Điều này xuất phát từ sức hút lịch sử, cộng đồng người hâm mộ đông đảo và mạng lưới đối tác toàn cầu. Tuy nhiên, giới chuyên môn cảnh báo đội bóng đang “ăn mòn quá khứ” để duy trì lợi nhuận, thay vì tạo ra động lực mới từ thành tích hiện tại.

Trong mùa giải 2023/24, Manchester United chỉ thu về 302 triệu bảng từ mảng thương mại, kém Liverpool (308 triệu) và xa hơn so với Man City (349 triệu). Kể từ năm 2019, hàng loạt CLB khác như Arsenal, Chelsea hay Tottenham đều đạt tốc độ tăng trưởng nhanh hơn MU. Xu hướng này cho thấy “Quỷ đỏ” không còn giữ ưu thế tuyệt đối về thương hiệu như trước kia.

Điểm sáng lớn nhất trong giai đoạn khó khăn này đến từ sự xuất hiện của tỷ phú Jim Ratcliffe. Năm 2024, ông chi 1,6 tỷ USD để sở hữu 29% cổ phần Manchester United và trực tiếp nắm quyền điều hành mảng thể thao. Ratcliffe xem MU là thương hiệu toàn cầu có thể sánh ngang những cái tên như Coca-Cola hay Apple, và ông bắt đầu một loạt dự án nhằm phục hưng CLB.

Một trung tâm huấn luyện hiện đại trị giá 50 triệu bảng đã được đưa vào sử dụng, do kiến trúc sư Norman Foster thiết kế. Cơ sở này có cả bể bơi chạy bộ dưới nước, phòng tập mô phỏng độ cao lớn và hệ thống kiểm soát nhiệt độ – độ ẩm tiên tiến. Đây là những bước đi mang tính nền tảng, thể hiện tham vọng tái thiết từ gốc rễ của Ratcliffe.

Thị trường chuyển nhượng mùa hè 2025 cũng chứng kiến sự thay đổi đáng kể. MU chi khoảng 200 triệu bảng để đưa về ba tân binh Matheus Cunha, Bryan Mbeumo và Benjamin Sesko. Số tiền này chỉ xếp sau Liverpool và Chelsea về mức chi tiêu, cho thấy CLB đã sẵn sàng trở lại cuộc đua lực lượng.

Dù vậy, chi tiền không đồng nghĩa với thành công tức thì. Trong hơn một thập kỷ qua, MU đã tiêu hơn 2 tỷ euro cho chuyển nhượng nhưng thành tích vẫn nghèo nàn. Nỗi lo lớn nhất nằm ở việc những khoản đầu tư khổng lồ này có thể biến thành gánh nặng tài chính nếu đội bóng tiếp tục thất bại trong việc giành suất dự Champions League.

Điểm sáng còn lại của MU là sự trung thành của các nhà tài trợ lớn. Qualcomm tiếp tục gắn bó với “Quỷ đỏ” thông qua hợp đồng tài trợ áo đấu thương hiệu Snapdragon trị giá 75 triệu USD/năm đến 2029. Adidas cũng ký hợp đồng 10 năm trị giá khoảng 900 triệu bảng, bất chấp việc CLB bị trừ tiền thưởng do không góp mặt ở Champions League. Các thương hiệu này tin vào sức hút lâu dài của MU, coi đây là một khoản đầu tư mang tính chiến lược.

Nhưng các chuyên gia tài chính cảnh báo rằng dựa dẫm vào những hợp đồng khổng lồ không thể kéo dài mãi. Để tiếp tục hấp dẫn các tập đoàn đa quốc gia, MU cần một sân vận động mới với chi phí ước tính ít nhất 2 tỷ bảng. Đây có thể là đòn bẩy mở ra nguồn thu thương mại hoàn toàn mới, tương tự như cách Tottenham khai thác sân vận động mới của họ. Tuy nhiên, kế hoạch này vẫn còn nằm trên giấy và chưa hẹn ngày khởi công.

Trong bối cảnh đó, Champions League trở thành “tấm vé vàng” duy nhất giúp MU lấy lại vị thế. Chỉ khi đội bóng trở lại giải đấu danh giá này, thương hiệu mới có cơ hội phục hồi mạnh mẽ. Sự xuất hiện của HLV Ruben Amorim cùng những tân binh hè 2025 được kỳ vọng sẽ mang lại sức sống mới, nhưng áp lực là vô cùng lớn.

Jim Ratcliffe và gia tộc Glazer đang đặt cược vào một cuộc hồi sinh trên sân cỏ. Nếu thành công, MU có thể bước vào chu kỳ phát triển mới, khẳng định lại tên tuổi số 1. Nhưng nếu thất bại, kịch bản u ám hơn sẽ đến: lợi nhuận suy giảm, doanh thu thương mại chững lại, và nợ chuyển nhượng tiếp tục phình to trong 3-4 năm tới.

Manchester United vẫn là một thương hiệu vĩ đại, nhưng lịch sử đã chứng minh không có vị thế nào là vĩnh viễn. Trong một nền bóng đá ngày càng cạnh tranh khốc liệt, sức mạnh thương hiệu chỉ bền vững khi được nuôi dưỡng bằng thành công trên sân cỏ. “Quỷ đỏ” đã từng là bá chủ, nhưng để trở lại đỉnh cao, họ cần nhiều hơn những bản hợp đồng tiền tỷ hay lời hứa từ giới chủ. Họ cần chiến thắng – thứ ngôn ngữ duy nhất có thể giữ vững vị thế số 1 của bóng đá Anh.