Google tung chiêu phá vỡ thương vụ 3 tỷ USD của OpenAI

Google vừa tung đòn hiểm khiến OpenAI – “cha đẻ” của ChatGPT – khốn đốn trong cuộc đua AI nghìn tỷ đô. Hãng công nghệ Mỹ này đã phá vỡ thương vụ thâu tóm trị giá 3 tỷ USD của OpenAI chỉ bằng cách… tuyển nhân sự.

Câu chuyện bắt đầu khi Google công bố, hôm 11/7, rằng họ đã “chiêu mộ” loạt nhân sự cấp cao từ Windsurf, một startup AI đang lên và chính là mục tiêu OpenAI định mua lại với giá 3 tỷ USD. Thay vì mua luôn công ty, Google chi 2,4 tỷ USD để tuyển CEO cùng nhóm kỹ sư hàng đầu của Windsurf, đồng thời ký hợp đồng sử dụng công nghệ của startup này mà không cần độc quyền.

Nói cách khác, Google vừa giành được trí tuệ và công nghệ của Windsurf, vừa chặn đường thương vụ của đối thủ OpenAI mà không phải trải qua các thủ tục sáp nhập rườm rà hay bị cơ quan chống độc quyền soi xét.

Chiêu “mua người, không mua công ty”

Đây chính là chiêu gọi là “acqui-hire” – tức thay vì thâu tóm cả công ty, các tập đoàn lớn chỉ “mua” nhân sự và chất xám. Trào lưu này đang rộ lên tại Thung lũng Silicon, khi các đại gia công nghệ như Google, Meta, Microsoft, Amazon lao vào cuộc đua AI khốc liệt.

OpenAI, vốn từng dẫn đầu thị trường AI nhờ ChatGPT, gần đây trở thành mục tiêu “câu người” của các ông lớn. Meta chính là “sát thủ” số một khi liên tục chiêu mộ nhân tài từ OpenAI. Hồi tháng 4/2025, CEO Mark Zuckerberg thừa nhận Meta đã bị chậm chân trong cuộc đua AI, liền chi tiền khủng để lôi kéo hàng loạt nhân vật tầm cỡ như Alexandr Wang (cựu CEO ScaleAI), Ruoming Pang (trùm AI của Apple), Nat Friedman (cựu CEO GitHub) và không ít kỹ sư kỳ cựu từ OpenAI với những bản hợp đồng lên tới hàng triệu USD. Tất cả đang tập trung vào Meta Superintelligence Labs – phòng nghiên cứu siêu AI mới của Meta.

Microsoft và Amazon cũng không chịu kém cạnh. Năm ngoái, Microsoft “hốt” gần như toàn bộ đội ngũ sáng lập của startup AI Inflection, trong đó có Mustafa Suleyman – nay lãnh đạo mảng AI tại Microsoft. Amazon thì lôi kéo các đồng sáng lập của Adept, một startup chuyên về AI agent.

Google cũng từng áp dụng chiêu acqui-hire khi “bắt tay” với Character.AI, vừa có quyền dùng công nghệ LLM, vừa tuyển luôn hai nhà sáng lập về đội của mình.

Né cửa “chống độc quyền”

Không chỉ đơn giản là một chiêu tranh giành chất xám, acqui-hire còn là lối thoát hoàn hảo để Big Tech né điều tra chống độc quyền.

Mấy năm qua, Uỷ ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) dưới thời bà Lina Khan siết chặt các thương vụ M&A lớn trong ngành công nghệ, đặc biệt liên quan AI. Meta đang phải hầu tòa vì bị cáo buộc độc quyền mạng xã hội. Google thì vướng hàng loạt vụ kiện về độc quyền tìm kiếm và quảng cáo trực tuyến, thậm chí đứng trước nguy cơ bị buộc phải bán Chrome.

Trong bối cảnh đó, thay vì mua đứt các công ty khởi nghiệp – điều dễ bị chính phủ “sờ gáy” – các ông lớn chỉ cần mua người, mua công nghệ, vừa nhanh gọn, vừa kín kẽ. Phía cơ quan quản lý hiện chưa có quy định rõ ràng để kiểm soát việc “cướp chất xám” này.

Tuy nhiên, mọi chuyện chưa hẳn sẽ êm xuôi. FTC dưới quyền ông Andrew Ferguson – Chủ tịch mới do Tổng thống Trump bổ nhiệm – vẫn tiếp tục các cuộc điều tra đang dang dở từ thời bà Lina Khan. Dù Ferguson được cho là bớt “cứng rắn” hơn với Big Tech, nhưng ông vẫn duy trì lập trường kiểm soát những thương vụ có khả năng bóp méo cạnh tranh.

Cách FTC xử lý vấn đề acqui-hire trong thời gian tới sẽ quyết định cục diện quyền lực của ngành AI Mỹ. Liệu Big Tech có tiếp tục tự tung tự tác mua người khắp nơi, hay sẽ phải đối mặt thêm các rào cản pháp lý mới?

Một điều chắc chắn: trong cuộc chiến AI khốc liệt, cái mà các ông lớn thèm khát nhất không hẳn là công ty – mà là những bộ óc thiên tài phía sau nó.