Đồng sáng lập Databricks và Perplexity chi 100 triệu USD lập quỹ hỗ trợ nghiên cứu AI

Ngày 23/6, Andy Konwinski – một trong những cái tên nổi bật nhất trong giới công nghệ – đã công bố thành lập Viện nghiên cứu AI Laude, cam kết đầu tư 100 triệu USD từ chính tài sản cá nhân của mình. Thay vì hoạt động như một phòng thí nghiệm AI truyền thống, Laude hướng đến mô hình quỹ hỗ trợ nghiên cứu, hoạt động giống như cấp học bổng và tài trợ chiến lược.

Viện này quy tụ những tên tuổi lớn trong giới nghiên cứu AI như giáo sư Dave Patterson (ĐH UC Berkeley), Jeff Dean (Giám đốc khoa học của Google) và Joelle Pineau (Phó Chủ tịch mảng nghiên cứu AI tại Meta). Sự hiện diện của họ trên hội đồng quản trị củng cố tầm nhìn mà Konwinski đặt ra: đưa AI phát triển theo hướng có lợi cho toàn nhân loại, không chỉ phục vụ cho mục tiêu thương mại.

Khoản tài trợ đầu tiên và cũng là quan trọng nhất từ Laude trị giá 15 triệu USD – tương đương 3 triệu mỗi năm trong 5 năm – sẽ được dành cho việc thành lập AI Systems Lab tại UC Berkeley, dưới sự lãnh đạo của giáo sư Ion Stoica, người từng đồng sáng lập Anyscale và Databricks. Phòng lab này dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ năm 2027.

Konwinski khẳng định trong bài viết giới thiệu rằng Laude "được xây dựng bởi và dành cho các nhà nghiên cứu khoa học máy tính", với sứ mệnh "không chỉ thúc đẩy ngành AI tiến lên, mà còn định hướng nó theo cách mang lại lợi ích lớn hơn cho xã hội."

Viện Laude sẽ triển khai tài trợ nghiên cứu theo hai nhóm chính:

• Slingshots: hỗ trợ các dự án giai đoạn đầu, mang tính tiềm năng nhưng cần nguồn lực ban đầu để phát triển.
• Moonshots: tài trợ dài hạn cho các dự án mang tầm ảnh hưởng “cấp độ loài người”, như AI trong khoa học, y tế, giáo dục hay tái đào tạo lực lượng lao động.

Konwinski cũng cho biết Laude không chỉ là một viện phi lợi nhuận đơn thuần. Năm 2024, ông đồng sáng lập một quỹ đầu tư mạo hiểm với cựu giám đốc của NEA – Pete Sonsini – hướng đến các startup AI cơ sở hạ tầng. Quỹ này hiện có hơn 50 nhà nghiên cứu AI nổi tiếng là nhà đầu tư (LP). Trong số đó, có khoản đầu tư 12 triệu USD vào Arcade – một startup phát triển hạ tầng cho AI agent.

Laude đã từng hợp tác với dự án Terminal-bench, một chuẩn đo năng lực tác vụ của AI do Stanford dẫn đầu và được Anthropic sử dụng. Điều này cho thấy định hướng của Laude không chỉ dừng lại ở hỗ trợ nghiên cứu học thuật, mà còn hướng tới xây dựng những hệ sinh thái AI thực tiễn và hữu ích.

Câu hỏi đặt ra là: liệu thế giới có cần thêm một viện nghiên cứu AI với cấu trúc nửa phi lợi nhuận, nửa thương mại? Câu trả lời là vừa không, vừa có.

Trong bối cảnh hàng loạt tổ chức AI đang tạo ra các thước đo thiên lệch để tiếp thị sản phẩm riêng, sự xuất hiện của một viện như Laude – với sự hậu thuẫn từ các nhà nghiên cứu hàng đầu – có thể là một lựa chọn khác biệt. Một nơi tôn vinh nghiên cứu độc lập, dài hạn và hướng đến việc đưa AI phục vụ con người, thay vì cạnh tranh thương mại thuần túy.

Việc Andy Konwinski – người đang sở hữu khối tài sản lớn nhờ thành công của Databricks (được định giá 62 tỷ USD) và Perplexity (định giá 14 tỷ USD) – tự bỏ ra 100 triệu USD để theo đuổi sứ mệnh này là một thông điệp đáng chú ý giữa làn sóng thương mại hóa AI ngày càng mạnh mẽ.