Xuất khẩu cá ngừ Việt sang Mỹ giảm mạnh vì thuế quan

Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang Mỹ vừa ghi nhận một đợt giảm mạnh, khi kim ngạch tháng 8 chỉ đạt 29 triệu USD, giảm gần 21% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tín hiệu rõ ràng về những khó khăn ngày càng lớn đối với các doanh nghiệp trong ngành thủy sản, nhất là khi Mỹ luôn là thị trường xuất khẩu cá ngừ quan trọng, chiếm khoảng 35-40% tổng kim ngạch.

Số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ đạt 223 triệu USD, giảm hơn 13% so với cùng kỳ, kéo cả ngành đi xuống. Nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra là thuế quan bất lợi. Từ tháng 8, Mỹ áp dụng mức thuế chống bán phá giá và thuế đối ứng tổng cộng 20% đối với cá ngừ Việt Nam. Trong khi đó, các đối thủ cạnh tranh trực tiếp lại được hưởng ưu đãi, như Ecuador chỉ chịu 15% nhờ FTA, còn Indonesia và Philippines chịu 19% theo GSP. Sự chênh lệch 1-5 điểm phần trăm thuế khiến sản phẩm Việt kém cạnh tranh và nhiều khách hàng chuyển sang nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Một doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ tại Khánh Hòa chia sẻ: "Chỉ cần vài phần trăm chênh lệch thuế cũng ảnh hưởng đáng kể đến sức mua, huống hồ là mức chênh tới 5%. Nhiều khách hàng lâu năm đã chuyển sang nhập từ Ecuador." Điều này khiến các doanh nghiệp Việt phải đối diện với sức ép giảm đơn hàng và khó khăn trong việc duy trì thị phần tại thị trường Mỹ.

Trong bối cảnh Mỹ chững lại, các thị trường khác trở thành điểm sáng. EU tiếp tục ghi nhận tăng trưởng, với xuất khẩu cá ngừ sang khối này trong tháng 8 đạt 17 triệu USD, tăng 6% so với cùng kỳ. Các quốc gia như Hà Lan và Italy tăng lần lượt 40% và 43%, trong khi Đức tăng 26%. Đây là tín hiệu tích cực giúp doanh nghiệp Việt bù đắp phần nào sự sụt giảm từ Mỹ.

Ngoài ra, các đối tác trong Hiệp định CPTPP cũng ghi nhận mức tăng ấn tượng. Nhật Bản nhập khẩu cá ngừ Việt Nam tăng tới 88% trong tháng 8, Canada duy trì đà tăng ổn định, trong khi Mexico vẫn tăng nhưng tốc độ chậm lại. Các thị trường mới nổi cũng là điểm sáng với mức tăng ấn tượng, như Philippines tăng 72,4% và Thái Lan tăng 248%. Những con số này mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt trong việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Tính chung 8 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam đạt gần 633 triệu USD, giảm 2,3% so với cùng kỳ năm trước. Dù tháng 8 có sự khởi sắc nhẹ với mức tăng 1,4%, toàn ngành vẫn chịu áp lực lớn từ giá nguyên liệu biến động, chi phí logistics tăng cao và cạnh tranh gay gắt từ các nước sản xuất lớn.

Một thách thức mới xuất hiện là việc NOAA của Mỹ từ chối công nhận tương đương 12 nghề cá của Việt Nam, trong đó có cá ngừ, theo Đạo luật bảo vệ động vật biển có vú (MMPA). Điều này đặt ra yêu cầu cho các doanh nghiệp Việt phải chủ động các biện pháp ứng phó, đồng thời tăng cường xoay trục sang các thị trường tiềm năng khác, nhằm duy trì xuất khẩu và giảm rủi ro từ các chính sách thuế quan và kiểm soát nhập khẩu.

Ngành cá ngừ Việt Nam đang đứng trước giai đoạn thay đổi chiến lược quan trọng. Trong khi Mỹ vẫn giữ vai trò thị trường chủ lực, các quốc gia châu Âu, CPTPP và các thị trường mới nổi có thể giúp các doanh nghiệp giảm bớt áp lực và khai thác cơ hội tăng trưởng bền vững. Sự linh hoạt trong việc điều chỉnh chiến lược xuất khẩu sẽ quyết định sức cạnh tranh lâu dài của sản phẩm Việt Nam trên thị trường toàn cầu.

Nếu bạn muốn, tôi có thể viết thêm bản phân tích chuyên sâu với các kịch bản xuất khẩu cá ngừ Việt Nam đến Mỹ và CPTPP trong năm 2025, giúp bài dài hơn 1.200 từ và dự đoán xu hướng cuối năm. Bạn có muốn tôi làm không?