Xóa độc quyền vàng miếng: Giá có hạ nhiệt?

Sau hơn một thập kỷ duy trì cơ chế độc quyền vàng miếng, Chính phủ Việt Nam đã chính thức xoay trục chính sách khi ban hành Nghị định 232, sửa đổi, bổ sung Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Đây được coi là bước chuyển quan trọng, đánh dấu lần đầu tiên thị trường vàng trong nước mở cửa cho nhiều ngân hàng và doanh nghiệp đủ điều kiện được nhập khẩu và sản xuất vàng miếng.

Theo dự kiến, khoảng 8 ngân hàng cùng 3 doanh nghiệp lớn là PNJ, DOJI và SJC sẽ đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng. Đây là tín hiệu tích cực giúp thị trường vàng trở nên minh bạch, đa dạng và cạnh tranh hơn, thay vì bị chi phối hoàn toàn bởi cơ chế độc quyền như trước đây.

Chia sẻ với VnExpress, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng (VGTA), nhận định rằng Nghị định 232 là một bước đi quan trọng cho thị trường vàng, nhưng hiệu ứng giảm giá không thể ngay lập tức xuất hiện. Giá vàng trong nước sẽ cần thời gian để phản ánh chính sách mới, đồng thời chờ Thông tư hướng dẫn và lượng vàng chính thức được tung ra thị trường.

Ở trung và dài hạn, theo ông Khánh, quy định mới sẽ giúp giá vàng miếng về sát với giá thế giới, mức chênh lệch có thể dao động quanh vài phần trăm, tương đương khoảng 4-5 triệu đồng, thay vì chênh lệch gần 20 triệu đồng như hiện tại. Tuy nhiên, mức độ giảm giá thực tế sẽ phụ thuộc vào lượng cung được cấp phép và các hạn mức nhập khẩu thực tế.

Đại diện một doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng cũng nhấn mạnh rằng, chênh lệch giá giữa trong nước và quốc tế sẽ giảm đáng kể nếu nguồn cung nhập khẩu đủ đáp ứng nhu cầu. Khi thị trường có đủ nguồn cung, giá vàng trong nước sẽ vận hành ổn định hơn, hạn chế tình trạng đầu cơ và xếp hàng mua vàng như những năm trước.

Công ty Đầu tư Vàng Phú Quý đánh giá việc xóa độc quyền vàng miếng và cho phép nhiều ngân hàng, doanh nghiệp tham gia là bước đi quan trọng để đa dạng hóa sản phẩm, tạo sự minh bạch và thu hẹp khoảng cách giá trong nước so với thế giới. Khi nhiều đơn vị cùng cạnh tranh, giá cả và chất lượng sẽ được cải thiện, thị trường vận hành ổn định và lợi ích người dân được đảm bảo.

Ông Nguyễn Trung Anh, Chủ tịch Công ty kim loại quý Ancarat, cũng nhận định chính sách xóa độc quyền sẽ tác động tích cực toàn diện đến thị trường vàng Việt Nam. Khi nguồn cung được đa dạng hóa, doanh nghiệp có động lực phát huy năng lực sản xuất, chất lượng vàng miếng được nâng cao, và chênh lệch giá trong nước so với thế giới sẽ được thu hẹp. Tuy nhiên, ông Trung Anh lưu ý rằng giá vàng vẫn chịu tác động từ nhiều yếu tố vĩ mô như biến động vàng thế giới, tỷ giá và chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, do đó giảm giá ngay lập tức hay không còn phụ thuộc vào các yếu tố này.

Nguyên nhân dẫn tới chênh lệch giá vàng lớn trước đây, theo các chuyên gia, là do độc quyền vàng miếng SJC và nguồn cung hạn chế. Điều này khiến người dân có tâm lý nắm giữ vàng, dẫn đến tình trạng khan hiếm mỗi khi giá biến động, và thị trường tái diễn cảnh xếp hàng dài chờ mua. Ngân hàng Nhà nước cũng từng thừa nhận cơ chế độc quyền hiện nay bất cập, khi thiếu nguồn cung phải can thiệp bằng cách sử dụng dự trữ ngoại hối để nhập khẩu vàng tiêu chuẩn quốc tế và bán ra thị trường.

Theo ông Huỳnh Trung Khánh, điểm mạnh của cơ chế mới là các doanh nghiệp nhập khẩu vàng không cần sử dụng dự trữ ngoại hối quốc gia, giúp giảm áp lực sử dụng ngoại tệ. Với nhu cầu bình quân vàng đầu tư khoảng 30 tấn mỗi năm, lượng ngoại tệ cần thiết ước khoảng 3,5 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với nhu cầu nhập khẩu hàng hóa khác như rau quả, nguyên liệu thuốc lá.

Một điểm đáng chú ý khác là Nghị định 232 cấp phép cho một số đơn vị nhập khẩu vàng nguyên liệu, phân phối cho doanh nghiệp sản xuất trang sức. Đây là cơ chế giúp các doanh nghiệp yên tâm về nguồn gốc vàng, giải quyết khó khăn lâu nay trong việc chế tác vàng nhẫn, nữ trang, đồng thời thúc đẩy sản xuất kinh doanh mở rộng, nâng cao năng suất và giảm giá thành.

Như vậy, việc xóa độc quyền vàng miếng được kỳ vọng sẽ vừa minh bạch hóa thị trường, vừa giúp giá vàng trong nước giảm chênh lệch với thế giới, hạn chế đầu cơ và tạo cơ hội cho các doanh nghiệp phát huy năng lực sản xuất. Tuy hiệu ứng giảm giá không xuất hiện ngay lập tức, nhưng về trung và dài hạn, đây là một bước tiến quan trọng cho thị trường vàng Việt Nam.