Vụ nổ mạnh nhất vũ trụ từ sau Big Bang

Vụ nổ Gaia18cdj: Khi vũ trụ phát sáng dữ dội chưa từng thấy

Một nhóm nhà nghiên cứu từ Viện Thiên văn học Đại học Hawaii, kết hợp dữ liệu từ NASA, ESA và nhiều đài quan sát khác, đã công bố phát hiện một loại vụ nổ vũ trụ mới mang tên ENT (Extreme Nuclear Transients) – tạm dịch là “hiện tượng hạt nhân cực đoan”. Trong số đó, sự kiện Gaia18cdj được xác định là vụ nổ có năng lượng lớn nhất từng ghi nhận kể từ sau Big Bang.

Mạnh hơn cả siêu tân tinh

Thông thường, các siêu tân tinh – vụ nổ vào cuối đời của một ngôi sao lớn – đã được coi là cực kỳ mãnh liệt, phát ra năng lượng tương đương với cả vòng đời kéo dài 10 tỷ năm của Mặt Trời. Tuy nhiên, ENTs thậm chí còn mạnh gấp 100 lần năng lượng Mặt Trời, và kéo dài suốt nhiều năm. Gaia18cdj đã phát ra năng lượng gấp 25 lần siêu tân tinh mạnh nhất từng ghi nhận.

“Những ENTs này sáng hơn bất kỳ siêu tân tinh nào, duy trì độ sáng suốt nhiều năm liền,” nhà nghiên cứu Jason Hinkle – người đứng đầu nhóm công bố – cho biết. Điều này khiến ENT trở thành dấu hiệu phát hiện hố đen siêu khối cực kỳ hiệu quả ở các thiên hà xa xôi.

Manh mối từ hố đen siêu khối

Khác với các vụ nổ thường thấy, các ENTs được cho là xảy ra khi một ngôi sao lớn bị xé toạc bởi lực hấp dẫn của một hố đen siêu khối (SMBH). Sau khi bị xé nhỏ, một phần vật chất rơi trở lại vào hố đen, tạo ra vụ nổ khổng lồ kéo dài.

“Những hiện tượng này không chỉ đánh dấu cái chết của một ngôi sao lớn,” Hinkle nói thêm, “chúng còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách các hố đen siêu khối hình thành và phát triển theo thời gian.”

Vì độ sáng cực lớn, các vụ nổ kiểu này có thể quan sát từ khoảng cách vũ trụ rất xa, nghĩa là chúng mang đến cái nhìn về quá khứ – khi vũ trụ mới chỉ bằng nửa tuổi hiện nay và các thiên hà vẫn đang hoạt động mạnh mẽ.

Tác động đến cả thiên hà chủ

Không chỉ hữu ích cho việc nghiên cứu hố đen, các ENTs còn có thể ảnh hưởng đến cấu trúc trung tâm của thiên hà nơi chúng xuất hiện, làm thay đổi quá trình hình thành sao và phân bố vật chất.

“Hiểu rõ những sự kiện này giúp ta đánh giá được vai trò của chúng đối với toàn bộ thiên hà,” Hinkle kết luận.

Gaia18cdj không chỉ là một vụ nổ vũ trụ ấn tượng – nó có thể mở ra một hướng nghiên cứu hoàn toàn mới trong ngành thiên văn học hiện đại. Dù còn cần thêm nhiều dữ liệu để xác minh và hiểu rõ, nhưng sự kiện này cho thấy vũ trụ vẫn còn rất nhiều điều kỳ bí đang chờ con người khám phá.