Thủ phủ mai Tết kiệt quệ sau bão Kalmaegi

Mười ngày sau khi bão Kalmaegi đổ bộ, An Nhơn – thủ phủ mai Tết của miền Trung – vẫn chưa thoát khỏi cảnh ngổn ngang. Những vườn mai từng xanh tốt giờ trở nên xác xơ, lớp lá vàng cháy quắt phủ kín lối đi, còn rễ cây thì mục dần vì ngập nước và sức gió quá lớn. Người dân nơi đây nói rằng chưa bao giờ họ chứng kiến một đợt thiên tai tàn phá mạnh đến vậy.

An Nhơn vốn là vùng trồng mai nổi tiếng nhất khu vực, với khoảng 150 ha mai Tết, tập trung chủ yếu ở hai phường An Nhơn Đông và An Nhơn Bắc. Từ đây, mỗi dịp cuối năm, mai được vận chuyển đi khắp Bắc – Trung – Nam, trở thành nguồn sinh kế bền vững của hàng nghìn hộ dân. Nhưng năm nay, sau cơn bão mạnh, cả một ngành nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ đứt gãy.

Trong khu vườn hơn 2.000 chậu mai ở thôn Háo Đức, ông Trần Văn Phước đứng lặng người nhìn những gốc cây 5 năm tuổi cháy lá từng mảng, búp non xoắn lại, thân nghiêng ngả sau gió lớn. Ông ngậm ngùi cho biết hơn 80% số cây đã hư hại, nhiều chậu bị quật đổ, vỡ chậu, rễ bật trồi lên mặt đất. Số vốn hơn 600 triệu đồng ông đầu tư suốt mấy năm coi như trắng tay. Bao dự tính bán mai trong dịp Tết này để trả nợ và xoay xở cuộc sống đều đổ vỡ chỉ sau một đêm bão.

Mỗi ngày, ông Phước vẫn cố gắng ra vườn từ sớm, tưới nước, phun thuốc kích rễ, hy vọng cứu được phần còn lại. Nhưng chính ông cũng thừa nhận khả năng hồi phục rất mong manh, bởi loại hư hại do gió gây ra – đặc biệt là cháy lá và cháy búp – rất khó khắc phục, thậm chí còn nguy hiểm hơn ngập úng hay mưa lụt.

Cách đó không xa, hơn 1.000 chậu mai của ông Đức Phụng cũng trong tình trạng tương tự. Nhiều cây gãy nhánh, lá bị đốt cháy và nở hoa sớm do sốc thời tiết. Ông Phụng phải chống đỡ lại từng gốc, buộc nhánh vào thanh tre để hạn chế cây đổ thêm. Hai mươi năm theo nghề, ông nói chưa bao giờ ông chứng kiến một mùa mai bi thảm đến như vậy.

Vườn nhà bà Phan Thị Hiệp cũng không khá hơn. Hơn 2.000 chậu mai 3–5 năm tuổi, vốn đang ở giai đoạn chăm sóc quan trọng nhất, giờ rũ xuống sau bão. Bà Hiệp liên tục di chuyển những chậu bị ngập sang những vị trí cao hơn để cứu rễ khỏi thối, vừa tưới vừa dựng lại từng cây một. Nhưng càng làm, bà càng bất lực khi số lượng cây héo rũ tăng lên mỗi ngày. Vợ chồng bà gần như kiệt sức; chồng bà, sau những ngày nhìn vườn tan hoang, đành bỏ nghề chăm mai để đi làm phụ hồ kiếm thu nhập tạm thời.

Cách thôn Háo Đức vài cây số, thiệt hại ở vườn của bà Trần Thị Kim Hà còn nặng nề hơn. Hơn 10.000 gốc mai – nhiều cây trong số đó được chuẩn bị để giao cho thương lái vào cuối năm – giờ cành khô, lá cháy, thân teo lại vì sau bão lại gặp nắng gắt. Bà Hà cho biết gia đình đã nhận cọc hơn 200 triệu đồng cho lô 3.000 cây mai 4–5 năm tuổi nhưng giờ khả năng giao hàng là vô cùng thấp. “Vốn liếng cả đời và khoản nợ ngân hàng đều gói trong vườn mai này. Giờ nhìn mà xót lắm,” bà nói.

Chính quyền địa phương ghi nhận quy mô thiệt hại lớn chưa từng có. Ông Nguyễn Anh Dũng, Chủ tịch UBND phường An Nhơn Bắc, cho biết khoảng 120.000 chậu và gốc mai trên địa bàn đã bị hư hại nặng. Tổng thiệt hại ước tính hơn 84 tỷ đồng. Với mức độ hư hỏng hiện tại, nhiều khả năng thị trường mai Tết năm nay sẽ thiếu hàng nghiêm trọng.

Không chỉ riêng làng mai, bão Kalmaegi còn gây tổn thất nặng tại nhiều tỉnh Tây Nguyên và miền Trung. Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, thiệt hại kinh tế lên đến gần 7.600 tỷ đồng, với hàng chục nghìn ngôi nhà hư hại, gần 14.000 ha cây trồng bị phá hủy và hơn 1.000 căn nhà đổ sập hoàn toàn. Gia Lai là địa phương chịu ảnh hưởng nặng nhất khi cả cây trồng lẫn hạ tầng đều bị cuốn vào vòng xoáy của thiên tai.

Ở An Nhơn, những người trồng mai vẫn đang gắng gượng cứu từng gốc cây còn lại, dù nhiều người biết rằng cơ hội rất mong manh. Cả vùng nghề đang trải qua một trong những mùa Tết u ám nhất, khi màu vàng của mai – biểu tượng cho may mắn và an lành – chưa kịp bung nở thì đã lụi tàn dưới sức tàn phá của thiên nhiên.