Sầu riêng Đắk Lắk lao dốc cuối vụ: Thương lái “đứng ngồi không yên

Sầu riêng Đắk Lắk rớt giá, kho thu mua tạm đóng cửa

Tại nhiều xã trồng sầu riêng trọng điểm như Krông Năng, Buôn Hồ hay Quảng Phú, cảnh tượng những vườn sầu riêng trĩu quả nhưng vắng bóng thương lái trở nên quen thuộc. Anh Huỳnh Tấn Lợi, một thương lái lâu năm ở xã Quảng Phú, chia sẻ: “Giờ không dám thu mua nữa, hàng khó đi, kho không mở cửa. Mấy hôm nay chạy cả chục kho mà vẫn không có nơi nào nhận hàng.”

Theo anh Lợi, nguyên nhân chính là do việc xuất khẩu bị đình trệ. Nhiều kho lớn – vốn chuyên gom hàng để xuất sang Trung Quốc – đã tạm dừng hoạt động vì gặp khó trong khâu kiểm dịch và xét nghiệm chất lượng. Một số phòng kiểm nghiệm tạm ngưng, dẫn đến việc không thể hoàn tất thủ tục thông quan.

Giá sầu riêng vì thế cũng lao dốc nhanh. Loại Dona (hàng A) vốn được coi là “đầu tàu” của thị trường, nay chỉ còn khoảng 85.000 đồng/kg, giảm hơn 20.000 đồng so với đỉnh điểm hồi đầu tháng. Loại B rớt xuống 65.000 đồng/kg, loại C chỉ còn 30.000 đồng/kg, trong khi hàng “kem” – tức trái bị chín mềm, kém chất lượng – rớt thê thảm xuống mức 10.000 đồng/kg.

Người trồng giữ giá, thương lái “bó tay”

Tình hình càng thêm căng thẳng khi người dân vẫn giữ giá cao với hy vọng thị trường sẽ sớm phục hồi. Dù sầu riêng đang rụng đầy gốc, nhiều hộ trồng vẫn kiên quyết không bán dưới 65.000 – 70.000 đồng/kg.

“Chúng tôi đâu muốn ép giá nông dân, nhưng giờ không ai mua, kho không mở, hàng mua về không xuất được thì lỗ nặng,” anh Lợi nói thêm, giọng đầy lo lắng.

Theo ước tính, vụ sầu riêng ở Đắk Lắk chỉ còn khoảng 20 ngày nữa sẽ kết thúc, chủ yếu tập trung tại huyện Krông Năng. Tuy nhiên, với tình hình xuất khẩu đang tắc nghẽn, phần lớn thương lái phải tạm ngừng thu mua để tránh rủi ro.

Doanh nghiệp xuất khẩu “ngồi chờ giấy”

Bà Trần Thị Yến Thư, Giám đốc Công ty Trái cây Hồng Sang, cho biết hiện lượng hàng tại Đắk Lắk chỉ còn ở Buôn Hồ và Krông Năng, trong khi các vùng khác như Krông Pắc và Ea Knuếc đã gần như thu hoạch xong. Công ty của bà đang chuyển hướng thu mua vào miền Tây, nhưng khu vực này mới bước vào đầu vụ, sản lượng còn ít.

“Chúng tôi đã tạm ngừng xuất khẩu hơn một tuần nay do vướng khâu kiểm dịch. Một số phòng xét nghiệm và kiểm tra dư lượng chất cấm đang tạm dừng hoạt động, khiến hàng không thể thông quan,” bà Thư chia sẻ.

Hiện giá sầu riêng loại Dona nhập kho của công ty chỉ dao động quanh mức 75.000 – 80.000 đồng/kg, giảm gần 15.000 đồng/kg so với giai đoạn đầu tháng. “Doanh nghiệp nào cũng chịu cảnh chờ giấy, chờ lệnh. Mọi hoạt động gần như đóng băng,” bà Thư nói thêm.

Hiệp hội xác nhận: Xuất khẩu đình trệ, nông dân chịu thiệt kép

Ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk, xác nhận tình trạng nhiều doanh nghiệp tạm ngưng thu mua do vướng thủ tục kiểm dịch. “Không có giấy chứng nhận, không thể làm hồ sơ xuất khẩu. Từ đó, hàng tồn kho ngày càng nhiều, giá giảm sâu, cả nông dân lẫn thương lái đều bị ảnh hưởng nặng,” ông Trung nói.

Theo ông Trung, ngoài yếu tố giấy tờ, nguồn cung cuối vụ cũng khiến thị trường bị mất cân đối. Một lượng lớn sầu riêng chín rộ cùng lúc, trong khi năng lực bảo quản và vận chuyển của các kho bị hạn chế. Hàng khó tiêu thụ, trong khi chi phí thu hái và vận chuyển vẫn cao, đẩy nông dân vào thế “tiến thoái lưỡng nan”.

Thị trường miền Tây: Tia hy vọng mới nhưng chưa kịp bừng sáng

Các doanh nghiệp đang tìm hướng chuyển nguồn hàng về miền Tây – nơi sầu riêng mới bắt đầu vào vụ, như Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre. Tuy nhiên, việc vận chuyển xa khiến chi phí đội lên, trong khi giá bán chưa đủ hấp dẫn.

“Miền Tây còn sớm, nhưng nếu tình hình kiểm dịch sớm được tháo gỡ, đây có thể là cứu cánh cho thị trường,” bà Yến Thư nhận định.

Các chuyên gia dự báo, nếu hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc và Malaysia được nối lại trong nửa đầu tháng 11, giá sầu riêng có thể phục hồi nhẹ. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, nhiều khả năng giá sẽ còn “lình xình” đến hết vụ.

Người trồng cần kiên nhẫn, chờ chính sách hỗ trợ

Trong ngắn hạn, các chuyên gia khuyến cáo người trồng không nên ồ ạt cắt bán khi giá xuống thấp. Thay vào đó, nên giữ lại lượng trái đạt chuẩn, phối hợp với doanh nghiệp để bảo quản và chờ thời điểm thị trường khởi sắc.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng địa phương cũng đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp nhằm tháo gỡ thủ tục kiểm dịch, đảm bảo quy trình xuất khẩu được khôi phục sớm nhất.

Tình hình sầu riêng Đắk Lắk hiện tại không chỉ là vấn đề cung – cầu, mà còn là phép thử cho tính bền vững của chuỗi liên kết xuất khẩu. Khi cơn “sóng lạnh” này đi qua, ngành sầu riêng Việt Nam chắc chắn sẽ rút ra được nhiều bài học – để những mùa vụ sau không còn cảnh “vườn đầy quả mà kho đóng cửa”.