Tưởng chừng đã tuyệt chủng tại Nepal từ năm 1839, loài rái cá móng nhỏ châu Á (Aonyx cinereus) mới đây đã bất ngờ được tìm thấy trở lại. Đây là loài rái cá nhỏ nhất thế giới, với vóc dáng “đáng yêu khó cưỡng” và từng được cho là đã biến mất vĩnh viễn khỏi quốc gia Nam Á này.
Trước đó, Nepal từng là mái nhà của ba loài rái cá: rái cá lông mượt (Lutrogale perspicillata), rái cá châu Âu (Lutra lutra) và rái cá móng nhỏ châu Á. Trong khi hai loài đầu vẫn tiếp tục được quan sát và nghiên cứu, thì rái cá móng nhỏ đã không được ghi nhận chính thức suốt gần hai thế kỷ – khiến nhiều nhà khoa học lo ngại loài này đã tuyệt chủng tại địa phương.
Tháng 11 năm 2024, một rái cá con bị thương được phát hiện ở khu vực hợp lưu giữa hai con sông Rangun và Puntara, thuộc quận Dadeldhura của Nepal. Ban đầu, các cán bộ kiểm lâm không thể xác định đây là loài gì, nhưng vẫn chăm sóc và theo dõi quá trình hồi phục của nó.
Họ đã chụp lại ảnh và quay video, sau đó gửi đến các chuyên gia rái cá, trong đó có nhà nghiên cứu Mohan Bikram Shrestha. Nhờ sự phối hợp với Nhóm Chuyên gia Rái cá của IUCN, danh tính của sinh vật bí ẩn đã được xác nhận – rái cá móng nhỏ châu Á.
Theo nhóm nghiên cứu, đây là ghi nhận chính thức đầu tiên của loài này ở Nepal sau 185 năm, và là một “phát hiện đầy ý nghĩa cho công tác bảo tồn, xóa bỏ lo ngại rằng loài này đã biến mất khỏi quốc gia.”
Tuy là một tin vui, các nhà khoa học cảnh báo rằng việc phát hiện cá thể rái cá đơn lẻ chưa đồng nghĩa với sự hồi phục của quần thể. Nhiều mối đe dọa vẫn đang hiện hữu, bao gồm: ô nhiễm sông suối do khai thác khoáng sản, đánh bắt thủy sản không bền vững, phá rừng, và ô nhiễm từ nông nghiệp.
Hiện tại, Nepal đang xây dựng kế hoạch bảo tồn rái cá cấp quốc gia, và phát hiện này sẽ giúp mở rộng phạm vi đối tượng được bảo vệ.
Ông Sanjan Thapa, điều phối viên khu vực Himalaya của Nhóm Chuyên gia Rái cá IUCN, chia sẻ: “Giờ đây khi đã có bằng chứng rõ ràng rằng loài rái cá móng nhỏ vẫn tồn tại tại Nepal, chúng ta cần đưa nó vào các chính sách và chương trình bảo tồn chính thức.”