Từ lâu, các yếu tố như ngoại hình, sở thích hay tính cách vẫn được xem là nền tảng để con người lựa chọn bạn bè hay người yêu. Thế nhưng, một nghiên cứu mới trên tạp chí Scientific Reports vừa hé lộ thêm một yếu tố ít ai ngờ tới: mùi cơ thể cũng góp phần quan trọng trong việc hình thành tình bạn – ít nhất là giữa những người phụ nữ.
Trong nghiên cứu do các nhà tâm lý học tại Đại học Cornell và Đại học Bang Middle Tennessee thực hiện, 40 nữ sinh viên đại học tham gia một hoạt động “tìm bạn tốc độ” (Speed-Friending). Họ trải qua 4 giai đoạn: chụp ảnh chân dung, đánh giá ảnh các người tham gia khác về khả năng kết bạn, mặc áo thun trong 12 giờ để lưu giữ mùi cơ thể, sau đó ngửi áo của người khác và đánh giá mức độ muốn làm bạn – tất cả đều ẩn danh.
Sau phần ngửi áo, mỗi người gặp trực tiếp từng người trong bốn phút, rồi lại tiếp tục đánh giá mùi cơ thể lần cuối cùng. Kết quả cho thấy sự tương đồng đáng ngạc nhiên giữa đánh giá dựa trên mùi và đánh giá sau khi gặp mặt trực tiếp.
“Dường như mùi cơ thể giúp hình thành phản ứng cảm xúc nhất định ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên, dù chúng ta không nhận thức rõ điều đó,” đồng tác giả Vivian Zayas cho biết.
Không giống như các nghiên cứu trước đây thường loại bỏ các yếu tố bên ngoài để tìm mùi tự nhiên của cơ thể, nhóm nghiên cứu lần này quan tâm đến “mùi ngoại giao” – tức mùi tổng hợp từ lối sống hằng ngày như thức ăn, vật nuôi, nước giặt, nước hoa, v.v...
“Đó không chỉ là mùi cơ thể tự nhiên. Nó là bản sắc sống động từ lối sống cá nhân. Bạn là người nuôi mèo hay chó? Bạn ăn chay hay thích đồ chiên? Tất cả hòa quyện tạo thành mùi không gian sống của bạn – thứ có thể phù hợp hay không phù hợp với người khác,” nhà nghiên cứu Jessica Gaby giải thích.
Điều thú vị là không có mùi nào “tốt” hay “xấu” một cách khách quan, mà sự yêu thích mùi hoàn toàn mang tính cá nhân. Ai đó có thể thích mùi của người A hơn người B, và xu hướng này được duy trì nhất quán xuyên suốt quá trình thử nghiệm.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thừa nhận giới hạn của nghiên cứu này: nó chỉ áp dụng cho phụ nữ trẻ, dị tính, sống tại Mỹ. Trong tương lai, có thể mở rộng sang các nhóm tuổi khác, giới tính khác hoặc nền văn hóa khác để hiểu rõ hơn về vai trò của mùi hương trong tình bạn.
Dù vậy, kết luận của nghiên cứu vẫn mở ra một góc nhìn rất mới mẻ: Khi bạn cảm thấy “hợp” với ai đó ngay lần đầu gặp mặt, có thể đó không chỉ là do ánh mắt hay nụ cười, mà còn là mùi hương của họ.