Ngừng dùng hộ chiếu để giao dịch ngân hàng từ năm 2026

Các ngân hàng chuẩn bị bước sang giai đoạn xác thực mới

Từ đầu năm 2026, những quy định về nhận diện khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng sẽ bước sang một giai đoạn hoàn toàn khác, nơi dữ liệu sinh trắc học trở thành yếu tố bắt buộc trong mọi khâu giao dịch. Điều này đồng nghĩa hộ chiếu – vốn từng được chấp nhận rộng rãi trong nhiều năm – sẽ không còn nằm trong danh sách giấy tờ hợp lệ để xác minh danh tính tại quầy.

Theo Thông tư 17/2024 và Thông tư 18/2024 của Ngân hàng Nhà nước, yêu cầu mới chỉ được kích hoạt từ ngày 1/1/2026, dù hai thông tư này đã có hiệu lực từ giữa năm 2024. Những quy định liên quan đến đối chiếu dữ liệu, kết nối cơ sở dữ liệu dân cư và xác thực sinh trắc học chỉ bắt đầu áp dụng sau khi các ngân hàng hoàn tất nâng cấp hệ thống toàn diện.

Chính thay đổi độ trễ này khiến nhiều khách hàng có thể chủ quan và không cập nhật giấy tờ kịp thời. Vì vậy, các ngân hàng đã bắt đầu khuyến cáo người dân chuẩn bị sớm nhằm tránh gián đoạn hoạt động rút tiền, giải ngân, mở thẻ hoặc giao dịch điện tử từ năm 2026.

CCCD gắn chip trở thành giấy tờ chủ lực để xác thực

Theo quy định mới, mọi giao dịch tài chính – từ rút tiền, chuyển khoản tại quầy cho đến giao dịch điện tử – đều phải dựa trên thông tin sinh trắc học đã được lưu trong chip của căn cước công dân. Tại thời điểm giao dịch, hệ thống của ngân hàng sẽ đối chiếu dữ liệu khuôn mặt hoặc vân tay với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Việc xác thực được thực hiện theo ba phương thức:

1. Sử dụng CCCD gắn chip – phương thức chính, cho phép hệ thống đọc trực tiếp dữ liệu sinh trắc học trên chip và đối chiếu ngay lập tức.
2. Dùng căn cước điện tử mức độ cao (mức 2) – cho phép người dân giao dịch trực tuyến với mức độ xác thực tương đương giao dịch trực tiếp.
3. CCCD không gắn chip – vẫn được sử dụng, nhưng ngân hàng phải xác thực thông qua Cơ sở dữ liệu quốc gia, khiến giao dịch có thể mất nhiều thời gian hơn.

Hộ chiếu – dù vẫn còn hạn – không còn nằm trong nhóm giấy tờ chấp nhận được bởi thiếu dữ liệu sinh trắc học cần thiết để xác minh tự động. Đây là yếu tố then chốt dẫn đến sự thay đổi lớn lần này.

Thông tư 18 yêu cầu thẻ ngân hàng cũng phải dựa trên CCCD

Song song với các giao dịch tiền gửi, Thông tư 18/2024 quy định rõ rằng khi mở thẻ ngân hàng, khách hàng phải cung cấp CCCD gắn chip, căn cước điện tử mức 2 hoặc CMND còn hiệu lực. Hộ chiếu không được phép dùng để mở thẻ mới hoặc gia hạn thẻ cũ.

Điều này đồng nghĩa những khách hàng quen sử dụng hộ chiếu – thường là người lao động ở nước ngoài, người hay đi công tác quốc tế hoặc sinh viên du học – sẽ phải cập nhật lại toàn bộ thông tin cá nhân để đảm bảo thẻ ngân hàng tiếp tục hoạt động bình thường.

Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng sẽ điều chỉnh hợp đồng phát hành và sử dụng thẻ, đảm bảo toàn bộ thông tin định danh của khách hàng được đồng bộ với dữ liệu dân cư. Đây được xem là giải pháp nhằm loại bỏ các trường hợp sử dụng giấy tờ giả hoặc gian lận tài chính trong quá trình phát hành thẻ.

Chấm dứt giai đoạn hộ chiếu được dùng để rút tiền và xác minh thông tin

Trước thời điểm Thông tư 18 có hiệu lực, hộ chiếu từng được sử dụng cho nhiều giao dịch tại quầy như:

• Rút tiền tiết kiệm
• Tra cứu số dư
• Xác minh thông tin trước khi xử lý giao dịch
• Cập nhật hồ sơ cá nhân

Phần lớn các ngân hàng chấp nhận hộ chiếu bởi giấy tờ này được đánh giá cao về độ tin cậy và khó làm giả hơn so với CMND cũ. Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ của ngành ngân hàng, hộ chiếu không còn đáp ứng được yêu cầu về đồng bộ hóa dữ liệu và đối chiếu sinh trắc học thời gian thực.

Các chuyên gia cho rằng việc loại bỏ hộ chiếu khỏi danh sách giấy tờ hợp lệ là một bước tất yếu khi cơ sở dữ liệu dân cư đã được hoàn thiện, cho phép ngân hàng xác thực tự động với độ chính xác cao hơn nhiều so với phương pháp thủ công trước đây.

Vì sao phải chuyển sang xác thực sinh trắc học?

Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an đều đang đẩy mạnh quá trình số hóa nhằm giảm rủi ro gian lận, tăng tính an toàn và đảm bảo giao dịch minh bạch. Dữ liệu sinh trắc học – đặc biệt là vân tay và khuôn mặt – giúp:

• Ngăn chặn hành vi mạo danh khi làm sổ tiết kiệm hoặc rút tiền
• Phát hiện kịp thời giấy tờ giả
• Tự động hóa quy trình giao dịch, rút ngắn thời gian chờ tại quầy
• Giảm thiểu tranh chấp trong xác nhận nhân thân

Trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, xác thực sinh trắc học được xem là “lá chắn” cần thiết để bảo vệ khách hàng và hệ thống tài chính.

Ngân hàng khuyến cáo người dân cập nhật sớm

Hầu hết các ngân hàng đã gửi thông báo tới khách hàng, khuyến nghị hoàn tất việc cập nhật thông tin định danh trong năm 2025 để tránh tình trạng ùn tắc vào cuối năm. Khách hàng đang sử dụng hộ chiếu làm giấy tờ chính khi giao dịch – đặc biệt là người già, người sống xa cơ sở hành chính hoặc người ít sử dụng ngân hàng – được yêu cầu liên hệ sớm để cập nhật CCCD.

Đối với những người dùng ngân hàng số, việc không cập nhật kịp thời có thể khiến một số chức năng bị gián đoạn như:

• Giao dịch chuyển tiền liên ngân hàng
• Xác thực đăng nhập tài khoản
• Kích hoạt thẻ mới
• Rút tiền tại quầy trong trường hợp khẩn cấp

Chuẩn hóa dữ liệu – bước quan trọng cho ngân hàng số

Việc đồng bộ hóa danh tính khách hàng không chỉ phục vụ an toàn giao dịch, mà còn phục vụ cho các bước cải tiến tiếp theo của ngành ngân hàng như:

• Mở tài khoản 100% online
• Định danh khách hàng điện tử (eKYC) nâng cao
• Triển khai ví định danh
• Áp dụng trí tuệ nhân tạo trong phát hiện gian lận

Trong bối cảnh đó, hộ chiếu – dù là giấy tờ quan trọng trong hành trình quốc tế – không còn phù hợp cho môi trường giao dịch tài chính hiện đại đòi hỏi tính tức thời và chính xác.