Nấm lây qua đường tình dục giết muỗi

Trong nỗ lực ngăn chặn dịch sốt rét – căn bệnh khiến gần 600.000 người tử vong mỗi năm – các nhà khoa học từ Mỹ và Burkina Faso đã phát triển một phương pháp đặc biệt: biến nấm thành “bệnh lây qua đường tình dục” dành riêng cho muỗi.

Cụ thể, họ sử dụng một loại nấm tự nhiên có tên Metarhizium, vốn đã được sử dụng trong nông nghiệp để kiểm soát sâu bệnh. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã biến đổi gen của nấm để nó sản sinh ra độc tố thần kinh chuyên biệt, gây chết cho muỗi cái sau khi nấm xâm nhập vào cơ thể.

Cách thức hoạt động rất tinh vi nhưng cũng đơn giản: phun bào tử nấm lên muỗi đực. Khi muỗi đực giao phối với muỗi cái, nấm sẽ được truyền sang đối tác. Trong thử nghiệm tại Burkina Faso, gần 90% muỗi cái đã chết trong vòng 2 tuần sau khi giao phối, trong khi nhóm muỗi không tiếp xúc nấm chỉ có 4% tử vong.

Một điểm quan trọng là loại nấm này hoàn toàn vô hại với con người, khiến nó trở thành một công cụ sinh học cực kỳ an toàn. Ngoài ra, nấm không làm giảm tần suất giao phối, nghĩa là muỗi cái vẫn tiếp xúc và bị lây nấm như bình thường.

Raymond St. Leger, nhà côn trùng học tại Đại học Maryland – đồng tác giả nghiên cứu – cho biết: “Khác với thuốc diệt côn trùng mà muỗi có thể kháng lại theo thời gian, phương pháp này sử dụng chính hành vi tự nhiên của muỗi để kiểm soát chúng.”

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu còn phát hiện muỗi đực sau khi tiếp xúc với nấm vẫn có thể lây nấm cho nhiều muỗi cái khác trong vòng 24 giờ, cho thấy tiềm năng nhân rộng hiệu quả trong môi trường thực tế. Thậm chí, loại nấm này còn khiến muỗi ít nhận biết được hóa chất diệt côn trùng và trở nên dễ bị tiêu diệt hơn – một lợi thế kép trong việc kiểm soát quần thể muỗi.

Hiện nhóm khoa học đang nghiên cứu các hình thức ứng dụng nấm Metarhizium trong không gian sống, như treo vải đen tẩm nấm lên tường nhà, hoặc đặt bẫy hấp dẫn muỗi đến tiếp xúc với nấm. Khi được kết hợp cùng các biện pháp truyền thống như màn, phun thuốc, hệ thống này có thể tạo ra hiệu quả toàn diện hơn.

Theo St. Leger, "Muỗi là loài động vật nguy hiểm nhất thế giới. Có ý kiến cho rằng chúng đã khiến một nửa nhân loại thiệt mạng trong suốt lịch sử. Loại bỏ muỗi một cách nhanh chóng và hiệu quả chính là cứu mạng sống."

Khuyến nghị phòng tránh muỗi của CDC mùa hè này:

• Loại bỏ nước đọng quanh nhà (xô, chậu, đồ chơi…)
• Kiểm tra lưới cửa không bị rách
• Dùng thuốc chống muỗi được EPA chứng nhận
• Mặc áo quần dài tay, rộng rãi khi ra ngoài