Google biến 2 tỷ điện thoại Android thành mạng lưới cảnh báo động đất toàn cầu

Kể từ năm 2021, Google đã âm thầm triển khai hệ thống Cảnh báo Động đất Android – một sáng kiến độc đáo biến hàng tỷ chiếc điện thoại Android trở thành cảm biến phát hiện địa chấn. Dựa vào dữ liệu từ các cảm biến chuyển động tích hợp trong điện thoại, hệ thống có thể phát hiện nhanh các rung chấn, tính toán vị trí tâm chấn và phát đi cảnh báo chỉ trong vài giây. Đến nay, hệ thống đã phát hiện hơn 11.000 trận động đất và gửi cảnh báo cho người dùng tại 98 quốc gia.

Google cho biết công nghệ này có độ chính xác tương đương với thiết bị địa chấn chuyên dụng – mà không cần đến hạ tầng đắt đỏ hay trung tâm cảnh báo cố định. Điểm đặc biệt nằm ở việc tận dụng số lượng thiết bị khổng lồ, từ đó cho phép các thuật toán phân tích rung động xảy ra đồng thời tại nhiều vị trí, giúp hệ thống nhận diện ngay cả những cơn chấn động nhẹ nhất.

Tuy nhiên, không phải lúc nào công nghệ cũng hoàn hảo. Trong trận động đất lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 2/2023, hệ thống ban đầu đã đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng, dẫn đến hơn 4,5 triệu cảnh báo được gửi đi mà chưa đủ tính cấp thiết. Sau sự cố, Google nâng cấp thuật toán và mở rộng khả năng tiếp cận đến khoảng 10 triệu thiết bị tại thời điểm có động đất.

Các chuyên gia địa chấn học như Harold Tobin từ Đại học Washington đánh giá đây là một bước tiến quan trọng về mặt khoa học ứng dụng. Ông cho rằng việc cải tiến hệ thống sau thất bại là dấu hiệu của một dự án nghiêm túc và có tiềm năng thực sự.

Tuy vậy, nhiều nhà khoa học cũng bày tỏ quan ngại về tính minh bạch và quyền tiếp cận dữ liệu. Vì là hệ thống do một công ty tư nhân vận hành, Google chưa công bố công khai thuật toán và các nguyên lý xử lý dữ liệu, khiến việc giám sát độc lập trở nên khó khăn. Allen Husker, chuyên gia tại Viện Công nghệ California, nhấn mạnh rằng nếu Google chia sẻ thuật toán với cộng đồng khoa học, uy tín và độ tin cậy của hệ thống sẽ được củng cố đáng kể.

Google phản hồi rằng họ sẵn sàng hợp tác và luôn minh bạch trong khả năng cho phép. Dẫu vậy, các mối lo ngại về quyền riêng tư – như việc điện thoại thu thập dữ liệu chuyển động liên tục – vẫn khiến không ít người dùng e ngại, dù có thể chủ động tắt tính năng này.

Trong bối cảnh nhiều quốc gia chưa có hệ thống cảnh báo động đất chính thức, giải pháp của Google được xem là bước đi thực tiễn nhằm lấp đầy khoảng trống đó. Tuy nhiên, chính Google cũng nhấn mạnh rằng đây là công cụ bổ trợ, không nhằm thay thế hoàn toàn các hệ thống của chính phủ hay viện nghiên cứu chuyên ngành.