Elon Musk: Tiền sẽ không còn ý nghĩa

Xuất hiện tại Diễn đàn Đầu tư Mỹ – Saudi Arabia ngày 17/11, Elon Musk tiếp tục chia sẻ một trong những tầm nhìn táo bạo nhất của mình về tương lai của loài người trong kỷ nguyên AI. Ngồi cạnh CEO Nvidia Jensen Huang, tỷ phú công nghệ khẳng định tiền tệ có thể “hết thời”, bởi trí tuệ nhân tạo đủ khả năng thay thế toàn bộ công việc và xóa bỏ khái niệm nghèo đói.

Theo Musk, khi robot và hệ thống AI đạt đến mức tự động hóa hoàn toàn, con người sẽ không còn buộc phải lao động để tồn tại. Các nguồn lực vật chất như điện và nguyên liệu vẫn là giới hạn, nhưng tiền – với tư cách là thước đo giá trị lao động và trao đổi – sẽ trở nên vô nghĩa.

Ông liên hệ tương lai đó với thế giới Culture do nhà văn khoa học viễn tưởng Iain Banks xây dựng, nơi xã hội không dùng tiền tệ và mọi nhu cầu của con người đều được đáp ứng nhờ công nghệ siêu mạnh. Những tác phẩm của Banks, theo Musk, giúp hình dung phần nào một tương lai tích cực khi AI chi phối sự phát triển của nhân loại.

Công việc trở thành điều “tùy chọn”

Musk cho rằng lao động trong tương lai sẽ giống như việc chơi thể thao hay chơi game: ai thích thì làm, không thích thì nghỉ. Ông đưa ra ví dụ về việc làm vườn – tuy tốn công và không bắt buộc, nhưng vẫn có người làm vì niềm vui.

Theo ông, khi trí tuệ nhân tạo và robot như Optimus của Tesla đảm nhiệm hết công việc, con người sẽ có quyền chọn làm hoặc không làm, mà vẫn duy trì được mức sống cao. Musk từng nhiều lần nhấn mạnh rằng chính Optimus mới là chìa khóa để xóa bỏ nghèo đói toàn cầu – vì robot có thể thực hiện mọi nhiệm vụ, từ sản xuất, xây dựng đến chăm sóc sức khỏe.

Thu nhập phổ quát “mức cao ngay từ đầu”

Trong cuộc trò chuyện với Joe Rogan hồi tháng 10, Musk dự đoán rằng khi công việc và tiền bạc bị AI làm vô nghĩa, chính phủ sẽ phải cấp cho người dân một khoản thu nhập phổ quát. Tuy nhiên, khác với các đề xuất truyền thống, khoản thu nhập này – theo Musk – sẽ ở mức cao, đảm bảo mỗi cá nhân đều có thể tiếp cận bất cứ dịch vụ hay sản phẩm nào họ muốn.

Dù vậy, ông thừa nhận tiến trình chuyển đổi sang kỷ nguyên “hậu tiền tệ” sẽ đi kèm nhiều chấn động, cả về xã hội, kinh tế lẫn chính trị.

Jensen Huang: “Chúng ta sẽ năng suất hơn, nhưng bận rộn hơn”

Cũng tại sự kiện, CEO Nvidia Jensen Huang nhận định tác động của AI trong ngắn hạn có thể khác biệt so với tầm nhìn lý tưởng của Musk. Theo ông, bằng chứng hiện tại cho thấy con người sẽ trở nên năng suất hơn nhờ AI, nhưng cũng đồng thời bận rộn hơn với những công việc đòi hỏi sáng tạo và quản lý hệ thống.

Báo cáo của JPMorgan ước tính khoảng 15% công việc toàn cầu có thể bị AI thay thế trong 20 năm tới, tương đương mức tăng tiềm năng 7.000 tỷ USD trong GDP. Tuy nhiên, công nghệ cũng sẽ tạo ra những loại nghề nghiệp hoàn toàn mới mà con người hiện chưa thể hình dung.

Cuộc đua hạ tầng AI tại Trung Đông

Phát biểu của Musk diễn ra trong bối cảnh xAI và Humain – công ty được chính phủ Saudi Arabia hỗ trợ – đang hợp tác xây dựng một trung tâm dữ liệu công suất 500 MW sử dụng chip Nvidia. Đây là một trong những dự án hạ tầng AI lớn nhất thế giới hiện nay.

Theo New York Times, Mỹ dường như đã đạt được thỏa thuận với Saudi Arabia liên quan đến việc cung cấp chất bán dẫn sản xuất tại Trung Đông, mở ra một giai đoạn cạnh tranh mới trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Dù viễn cảnh mà Musk vẽ ra vẫn gây nhiều tranh luận, không thể phủ nhận rằng AI đang nhanh chóng thay đổi nền kinh tế thế giới. Và nếu dự đoán của ông trở thành hiện thực, xã hội “không tiền tệ” có thể mở ra một trong những cuộc đại chuyển hóa lớn nhất lịch sử loài người.