Tương lai Google trước nguy cơ bị chia tách và giới hạn AI

Google trước nguy cơ bị "xẻ đôi"

Tương lai của Google đang bị đặt lên bàn cân khi Thẩm phán Amit Mehta – người chủ trì vụ kiện chống độc quyền – xem xét những phương án có thể làm rung chuyển toàn bộ hệ sinh thái công nghệ. Trong số những đề xuất nghiêm khắc có việc chia tách tập đoàn, hạn chế phát triển AI và cấm Google chi tiền để giữ vị trí công cụ tìm kiếm mặc định trên các thiết bị.

Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng những thỏa thuận này đã giúp Google duy trì thế độc quyền quá lâu và tạo ra lợi thế không công bằng, nhất là trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang trở thành xu hướng chủ đạo.

Trung tâm của vụ kiện: Tiền và vị thế

Tại tòa án Washington ngày 30/5, đại diện hai bên đã hoàn tất phần tranh luận cuối cùng. Câu hỏi lớn nhất mà Thẩm phán Mehta đặt ra là liệu việc hạn chế AI có thật sự là biện pháp hiệu quả nhằm kiềm chế sức mạnh độc quyền của Google?

Các công tố viên nhấn mạnh rằng AI không còn là tương lai mà đã là hiện tại, và công cụ tìm kiếm không thể tách rời khỏi cuộc đua công nghệ này. Vì vậy, họ đề xuất phải cấm Google tiếp tục tận dụng AI như một công cụ củng cố vị thế thống trị.

Các thỏa thuận tìm kiếm và phản ứng của Google

Một trong những tâm điểm là thỏa thuận giữa Google với Apple và các nhà sản xuất thiết bị, nơi Google chi hàng tỷ USD mỗi năm để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định. Google cho rằng đây là cách hợp tác đôi bên cùng có lợi, còn việc cấm sẽ làm tổn hại đến các đối tác cũng như người dùng.

Thẩm phán Mehta tỏ ra thận trọng trước đề xuất này, lo ngại rằng việc cắt đứt nguồn tài trợ từ Google có thể khiến nhiều công ty nhỏ buộc phải ngừng hoạt động. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp phản bác rằng không thể đặt lợi ích cá nhân cao hơn lợi ích cạnh tranh của toàn ngành.

Google phản pháo, lo ngại "trừng phạt vượt quá lỗi vi phạm"

Phía Google khẳng định những biện pháp được đề xuất là quá mức và không có cơ sở, đặc biệt với các sản phẩm AI như Gemini. Luật sư John Schmidtlein lập luận rằng các công cụ AI không hề tồn tại vào thời điểm hành vi vi phạm diễn ra nên không thể trở thành mục tiêu xử lý hậu quả.

Tuy nhiên, theo Thẩm phán Mehta, bỏ qua AI trong các biện pháp khắc phục là một "thiếu sót lớn", bởi đây đang là sân chơi mới nơi Google có thể tiếp tục duy trì thế độc quyền nếu không có sự điều chỉnh hợp lý.

Chrome – "món tài sản" đang bị nhắm đến

Một trong những đề xuất táo bạo nhất là buộc Google phải bán trình duyệt Chrome. Với việc Chrome hiện chiếm tới 35% lượng tìm kiếm toàn cầu, Bộ Tư pháp cho rằng đây là đòn đánh trọng yếu giúp thị trường tìm kiếm mở cửa hơn cho các đối thủ như Perplexity hay OpenAI.

Dù vậy, Thẩm phán Mehta cũng băn khoăn: nếu một công ty khác mua lại Chrome nhưng vẫn đặt Google làm mặc định, liệu có khác gì hiện tại? Phương án mà ông nghiêng về là tạo một cơ chế cạnh tranh lành mạnh – nơi các công cụ tìm kiếm phải đấu thầu để có được vị trí mặc định, và Google sẽ tạm thời không được tham gia trả tiền cho vị trí này.

Không nhằm triệt hạ, mà là mở lối cho cạnh tranh

Kết thúc phiên xét xử, Thẩm phán Mehta khẳng định mục tiêu không phải là làm suy yếu Google, mà là mở ra cơ hội cho các đối thủ cạnh tranh thực sự có thể phát triển.

“Chúng tôi không cố đặt ai đó ngang hàng với Google ngay từ đầu. Chúng tôi chỉ tạo điều kiện để họ có cơ hội vươn lên,” ông nói.

Dự kiến phán quyết cuối cùng sẽ được công bố trong thời gian tới, và rất có thể sẽ trở thành một cột mốc định hình lại toàn bộ trật tự trong ngành công nghệ Mỹ – với Google ở vị trí trung tâm.