Tin sốc với TSMC: Mỹ siết chặt quyền vận chuyển vật tư sang Trung Quốc

Quyết định mới nhất từ Washington đang tạo ra cú sốc đối với ngành công nghiệp chip toàn cầu. TSMC – nhà sản xuất chip hợp đồng lớn nhất thế giới – sẽ mất quyền tự do vận chuyển thiết bị, linh kiện và vật tư sang cơ sở tại Nam Kinh, Trung Quốc kể từ ngày 31/12/2025. Đây vốn là giấy phép đặc biệt (VEU) mà Mỹ cấp nhằm giảm bớt thủ tục cho một số tập đoàn công nghệ chiến lược.

Động thái này không phải lần đầu tiên, khi trước đó Mỹ cũng đã thu hồi giấy phép tương tự của Samsung và SK Hynix đối với các nhà máy đặt tại Trung Quốc. Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) thuộc Bộ Thương mại Mỹ cho biết việc siết chặt là nhằm bịt các “lỗ hổng kiểm soát xuất khẩu” có nguy cơ khiến doanh nghiệp Mỹ bất lợi trong cạnh tranh.

So với hai đối thủ Hàn Quốc, quy mô sản xuất của TSMC tại Trung Quốc không quá lớn. Nhà máy Nam Kinh mới đi vào hoạt động từ năm 2018, hiện áp dụng công nghệ 16 nm – vốn đã thương mại hóa hơn 10 năm. Dù đóng góp không nhiều vào doanh thu toàn cầu, cơ sở này vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng chip thế hệ cũ cho các ngành điện tử tiêu dùng và công nghiệp.

Vấn đề nằm ở chỗ, từ nay TSMC sẽ phải xin giấy phép riêng lẻ cho từng lô hàng vận chuyển sang Trung Quốc. Quá trình này không chỉ tốn thời gian mà còn tạo ra rủi ro gián đoạn sản xuất, bởi các mặt hàng chịu kiểm soát trải dài từ máy móc, phụ tùng cho đến hóa chất. Giới phân tích nhận định sự thay đổi này khiến kế hoạch vận hành của doanh nghiệp kém linh hoạt, trong khi thị trường chip toàn cầu vốn đã đầy biến động.

Bloomberg cho rằng hành động của Mỹ nằm trong nỗ lực kiểm soát chặt chuỗi cung ứng chip – một trong những trụ cột quan trọng của kinh tế và an ninh quốc gia. Ngay cả khi các nhà máy này không thuộc sở hữu của Mỹ, Washington vẫn áp đặt quyền kiểm soát bởi các thiết bị sản xuất chip chủ chốt đều đến từ công nghệ Mỹ hoặc đồng minh.

Nhìn rộng hơn, đây tiếp tục là một phần trong cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung. Trong những năm gần đây, Trung Quốc bị hạn chế nghiêm ngặt quyền tiếp cận các công nghệ bán dẫn tiên tiến nhằm kìm hãm năng lực trong lĩnh vực AI và điện toán hiệu năng cao. Nếu như dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, TSMC cùng Samsung và SK Hynix từng được hưởng miễn trừ vô thời hạn với điều kiện tuân thủ yêu cầu bảo mật, thì nay đặc quyền này đang bị gỡ bỏ.

TSMC cho biết họ sẽ làm việc với chính phủ Mỹ để tìm giải pháp phù hợp, đồng thời cam kết duy trì hoạt động của nhà máy Nam Kinh. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng sự thay đổi này sẽ đặt ra nhiều thách thức mới, không chỉ với TSMC mà còn với toàn bộ ngành chip đang phụ thuộc sâu sắc vào chuỗi cung ứng toàn cầu.