Thuế rượu bia có thể tăng ít nhất 10%

Động thái này không chỉ nhằm giảm tỷ lệ tiêu thụ mà còn ngăn chặn các bệnh tật và tổn thương liên quan đến rượu bia.

Đề xuất được đưa vào dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), dự kiến sẽ được trình Quốc hội lấy ý kiến vào tháng 10 và thông qua vào tháng 5/2025. Mục tiêu chính là điều chỉnh mức thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành, vốn áp dụng cho các sản phẩm rượu bia tại Việt Nam.

Hiện trạng thuế rượu bia tại Việt Nam: Con số chưa đủ mạnh

Hiện tại, Việt Nam áp dụng thuế suất 65% đối với rượu trên 20 độ và bia, còn rượu dưới 20 độ chịu mức thuế 35%. Tuy nhiên, theo WHO, thuế rượu bia ở Việt Nam chỉ chiếm khoảng 30% giá bán lẻ - mức này còn khá thấp so với nhiều quốc gia khác, nơi thuế suất có thể chiếm tới 40-85% giá bán. Do đó, WHO đã khuyến nghị Việt Nam tăng giá bán lẻ ít nhất 10% để đạt hiệu quả kiểm soát tiêu thụ.

Hai phương án tăng thuế và tác động đến sức mua

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án cụ thể. Phương án thứ nhất đề xuất tăng giá bán rượu bia 2-3% mỗi năm, bắt đầu từ năm 2026. Phương án thứ hai mạnh mẽ hơn, với mức tăng 10% vào năm 2026, sau đó tiếp tục tăng 2-3% mỗi năm.

So sánh giữa hai phương án, Bộ Tài chính ủng hộ phương án thứ hai, vì cho rằng mức tăng đột biến 10% sẽ làm giảm khả năng chi trả và tiêu thụ rượu bia hiệu quả hơn. Đồng thời, phương án này cũng hứa hẹn sẽ góp phần làm giảm tác hại do lạm dụng rượu bia gây ra cho xã hội.

Áp lực từ thực tế tiêu thụ và phản ứng từ các chuyên gia

Thực tế tiêu thụ rượu bia ở Việt Nam trong những năm qua cho thấy, dù đã có lộ trình tăng thuế từ năm 2016-2018, sản lượng tiêu thụ vẫn tăng mạnh. Theo thống kê, sản lượng bia tăng từ 3,5 tỷ lít vào năm 2015 lên gần 4,6 tỷ lít vào năm 2019. Cùng thời gian đó, lượng tiêu thụ rượu cũng tăng từ 310,3 triệu lít lên 331,7 triệu lít.

Điều này cho thấy sự gia tăng thu nhập của người dân đã bù đắp phần lớn cho việc tăng giá bán, dẫn đến việc tiêu thụ rượu bia vẫn ở mức cao. Đây là một bài toán khó không chỉ cho cơ quan quản lý mà còn cho các chuyên gia y tế, những người đang nỗ lực giảm thiểu tác hại của rượu bia đối với sức khỏe cộng đồng.

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Pháp chế, Bộ Y tế, tại hội thảo sáng 20/9

Bà Hoàng Thị Thu Hương, đại diện từ Bộ Y tế, cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với phương án tăng 10%, đồng thời nhấn mạnh rằng mức thuế và giá rượu bia hiện tại ở Việt Nam vẫn còn khá thấp. Các chuyên gia cho rằng, việc tăng thuế mạnh hơn nữa là cần thiết để hạn chế khả năng tiếp cận dễ dàng với mặt hàng này, từ đó giảm bớt những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe.

Nguy cơ từ rượu bia: Hơn 230 loại bệnh tật và tai nạn

Rượu bia không chỉ là nguyên nhân gây ra hơn 230 loại bệnh tật, từ các bệnh về gan, xơ gan, bệnh tim mạch đến ung thư, mà còn là tác nhân chính gây ra nhiều tai nạn giao thông và các hành vi bạo lực. Tỷ lệ người sử dụng rượu bia ở Việt Nam, đặc biệt là nam giới, vẫn rất cao. Theo báo cáo của WHO năm 2021, hơn 64% nam giới và gần 10% nữ giới đã sử dụng rượu bia trong 30 ngày trước khi được khảo sát.

Trước những con số đáng báo động này, các chuyên gia và tổ chức y tế đều kêu gọi hành động mạnh mẽ hơn để giảm bớt tác động của rượu bia lên sức khỏe cộng đồng. Tăng thuế được xem là biện pháp hữu hiệu nhất để kiểm soát tiêu thụ và bảo vệ sức khỏe cho người dân.

Không chỉ rượu bia: Thuế thuốc lá và đồ uống có đường cũng trong tầm ngắm

Tại hội thảo ngày 20/9, các chuyên gia cũng nhấn mạnh đến việc tăng thuế đối với các mặt hàng có hại khác như thuốc lá và đồ uống có đường. Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, bày tỏ sự đồng thuận khi thấy các sản phẩm này đã được đưa vào dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Bà Thủy cũng chia sẻ rằng, quá trình điều chỉnh thuế không hề dễ dàng vì phải đối mặt với sự phản đối từ các doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ WHO và nhiều tổ chức y tế. Quyết định này sẽ không chỉ giúp tăng nguồn thu cho ngân sách, mà quan trọng hơn là bảo vệ sức khỏe người dân trong bối cảnh nguy cơ bệnh tật ngày càng gia tăng.