Sau ‘Mưa đỏ’ 500 tỷ: Điện ảnh Việt chờ bom tấn chiến tranh tiếp theo

Mưa đỏ tiếp tục là cái tên phủ sóng khắp mọi mặt trận truyền thông. Bộ phim chiến tranh cách mạng của đạo diễn Đặng Thái Huyền đang chứng minh sức mạnh phòng vé khi doanh thu cán mốc 500 tỷ đồng tính đến tối 5/9. Con số này không chỉ vượt xa mong đợi ban đầu của ê-kíp mà còn đưa phim vào hàng ngũ những tác phẩm ăn khách nhất lịch sử điện ảnh Việt, sẵn sàng soán ngôi "Mai".

Thành công này càng ấn tượng hơn khi nhìn lại hành trình 10 năm ấp ủ, chuẩn bị và sản xuất của đoàn phim. Một dự án chiến tranh vốn bị xem là kén khán giả, khó thu hồi vốn, nay lại trở thành cú nổ lớn, mang tính biểu tượng cho sự trở lại của dòng phim cách mạng từng có giai đoạn vàng son trong thập niên 1980 với "Cánh đồng hoang", "Biệt động Sài Gòn", "Ván bài lật ngửa" và sau đó là "Mùi cỏ cháy" (2012).

Trong khoảng một thập kỷ trở lại đây, các bộ phim chiến tranh thường được sản xuất theo đặt hàng Nhà nước, phát hành hạn chế trong dịp lễ lớn, vé rẻ hoặc chiếu miễn phí. Chính vì thế, cú bứt phá của "Mưa đỏ" khiến ngay cả những người lạc quan nhất cũng bất ngờ. Thành công này không đến từ sự may mắn đơn thuần, mà là kết quả của một chuỗi chuyển động thị trường. Trước "Mưa đỏ", "Đào, phở và piano" của Phi Tiến Sơn được coi là phép thăm dò khán giả, "Địa đạo" của Bùi Thạc Chuyên là một bước thử thách thành công. "Mưa đỏ" chính là điểm kết tinh, đưa dòng phim chiến tranh trở lại ánh hào quang.

GS Trần Thanh Hiệp, Chủ tịch Hội đồng thẩm định và phân loại phim truyện, khẳng định "Mưa đỏ" là bom tấn đúng nghĩa. Bởi không chỉ dừng ở khoản đầu tư lớn và triển khai công phu, bộ phim còn là sự hội tụ của nỗ lực từ đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên đến sự hỗ trợ của các đơn vị quân đội, chính quyền và nhân dân Quảng Trị. Theo ông, điều quan trọng hơn cả doanh thu chính là việc "Mưa đỏ" trở thành một sự kiện văn hóa: hình ảnh, thảo luận, cảm xúc về bộ phim tràn ngập trên mạng xã hội. Nó khiến khán giả trẻ dành nhiều hơn sự kính trọng và lòng biết ơn với thế hệ đi trước, đồng thời khẳng định rằng ký ức chiến tranh không bao giờ cũ.

PGS.TS Nguyễn Văn Thăng Long, giảng viên cao cấp ngành Truyền thông chuyên nghiệp tại RMIT, cũng nhìn nhận "Mưa đỏ" như một sự phục hưng dòng phim chiến tranh. Theo ông, tác phẩm đã vượt ranh giới của một bộ phim thương mại thành công để trở thành hiện tượng văn hóa, khi vừa đạt kỷ lục doanh thu vừa tái định nghĩa cách kể chuyện chiến tranh. Khác với lối làm phim thiên về tuyên truyền trước đây, "Mưa đỏ" đưa chiến tranh đến gần đời thường hơn qua những câu chuyện nhân văn, các góc nhìn đa chiều và hình ảnh con người trong cả mất mát lẫn hy vọng. Cùng với sự đầu tư kỹ thuật hiện đại, âm thanh, hình ảnh chuẩn quốc tế, bộ phim tạo nên chuẩn mực mới cho dòng phim cách mạng.

Sau "Mưa đỏ", câu hỏi đặt ra là liệu điện ảnh Việt có thêm bom tấn chiến tranh nào tiếp theo hay không. Đạo diễn Khoa Nguyễn cho rằng lịch sử Việt Nam, đặc biệt là những năm tháng kháng chiến, vẫn là kho tàng vô tận cho biên kịch và nhà làm phim khai thác. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của thể loại này vẫn nằm ở mức đầu tư khổng lồ và sự hỗ trợ đặc biệt từ phía Nhà nước. Ngoài tiền bạc, việc tái dựng bối cảnh, huy động vũ khí, khí tài cũng đòi hỏi cơ chế phối hợp chặt chẽ. Theo ông, nếu các hãng phim nhà nước nghiêm túc triển khai, đầu tư bài bản và chú ý đến thị hiếu khán giả, việc có thêm "Mưa đỏ" mới trong tương lai không phải là giấc mơ xa vời.

Một hướng đi khác được gợi ý là phát hành rộng rãi qua các nền tảng quốc tế như Netflix, Disney+, Apple TV hay Amazon Prime. Nếu thành công, "Mưa đỏ" sẽ không chỉ dừng lại ở doanh thu nội địa mà còn trở thành sản phẩm văn hóa mang tầm toàn cầu. Điều này đồng nghĩa với việc mở ra cơ hội để dòng phim chiến tranh cách mạng Việt Nam có chỗ đứng trên bản đồ điện ảnh thế giới, thay vì bó hẹp trong thị trường nội địa.

Thành công của "Mưa đỏ" và trước đó là "Địa đạo" cho thấy đây là thời điểm vàng để thúc đẩy hợp tác công – tư trong sản xuất phim lịch sử, chiến tranh. Nếu có khung pháp lý rõ ràng và sự hỗ trợ cần thiết, thể loại này hoàn toàn có thể trở thành trụ cột thứ ba bên cạnh phim chính kịch gia đình – xã hội và phim hành động, kinh dị. Điều này không chỉ giúp điện ảnh Việt đa dạng hơn, giảm phụ thuộc vào một số đạo diễn quen thuộc, mà còn khẳng định sức mạnh bền bỉ của lòng yêu nước và ký ức chiến tranh trong văn hóa dân tộc.

Với "Mưa đỏ", điện ảnh Việt đã có một bom tấn đúng nghĩa, cả về nghệ thuật lẫn thương mại. Nhưng chặng đường phía trước mới là thử thách lớn: duy trì và phát triển dòng phim chiến tranh, để từ một hiện tượng bùng nổ trở thành một xu hướng ổn định, tạo thêm nhiều tác phẩm chạm tới trái tim công chúng trong và ngoài nước.