Rác thải điện tử: Mỏ vàng di động

Trong khi rác thải điện tử tiếp tục chất cao như núi trên khắp thế giới, các nhà khoa học tại Đại học Flinders (Australia) vừa công bố bước đột phá mới giúp biến “rác thành vàng” theo đúng nghĩa đen – mà không cần dùng các hóa chất cực độc vốn gây hủy hoại môi trường suốt nhiều thập kỷ qua.

Trong bài nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Sustainability, nhóm nghiên cứu liên ngành do Giáo sư Justin Chalker dẫn đầu cho biết họ đã phát triển thành công một phương pháp chiết xuất vàng tinh khiết từ nhiều nguồn khác nhau. Các nguồn này bao gồm bảng mạch máy tính cũ, rác kim loại hỗn hợp, tinh quặng, thậm chí chất thải khoa học.

Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở việc nhóm Flinders sử dụng một hợp chất có chi phí thấp, không độc hại – axit trichloroisocyanuric, vốn thường dùng trong xử lý nước. Khi kết hợp với nước muối, hợp chất này có khả năng hòa tan vàng hiệu quả. Sau đó, vàng được “bắt giữ” có chọn lọc bằng loại polymer đặc biệt giàu lưu huỳnh do nhóm nghiên cứu phát triển.

“Chất hấp thụ vàng của chúng tôi được tạo ra bằng phương pháp bền vững, dùng tia cực tím (UV) để tổng hợp polymer lưu huỳnh. Việc tái chế chính polymer này sau khi thu vàng càng giúp quy trình thân thiện với môi trường,” Tiến sĩ Thomas Nicholls, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ.

Công nghệ mới đã được thử nghiệm thành công trên các bộ phận rác điện tử như CPU, RAM. Hiện nhóm nghiên cứu đang phối hợp cùng các chuyên gia tại Mỹ và Peru để kiểm nghiệm quy trình trên quặng vàng, nhằm thay thế phương pháp khai thác nhỏ lẻ vốn phụ thuộc vào thủy ngân độc hại.

Từ trước đến nay, vàng được chiết xuất chủ yếu bằng các hóa chất mạnh như cyanide hay thủy ngân. Mặc dù hiệu quả, những chất này cực kỳ độc, gây ô nhiễm nguồn nước, đe dọa sức khỏe con người và sinh vật hoang dã. Đặc biệt, khai thác vàng quy mô nhỏ bằng thủy ngân được coi là một trong những nguồn ô nhiễm lớn nhất hành tinh.

Trong khi đó, nhu cầu vàng vẫn không ngừng tăng. Kim loại quý này không chỉ có giá trị kinh tế mà còn đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất linh kiện điện tử, thiết bị y tế, hàng không vũ trụ nhờ khả năng dẫn điện tuyệt vời và không bị xỉn màu.

Giữa bối cảnh ấy, phát minh mới của các nhà khoa học Australia có thể tạo ra bước ngoặt trong ngành tái chế. Báo cáo Global E-waste Monitor của Liên Hợp Quốc cho thấy, chỉ riêng năm 2022, thế giới tạo ra 62 triệu tấn rác thải điện tử – con số đang tăng nhanh gấp năm lần so với tốc độ tái chế hiện nay.

Phương pháp mới không chỉ giúp thu hồi vàng giá trị mà còn là lời giải kinh tế bền vững, biến núi rác công nghệ thành “mỏ vàng di động”, góp phần bảo vệ môi trường và tiết kiệm nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm.