Chàng shipper có học thức khủng khiếp nhất thế giới

Ding Yuanzhao, 39 tuổi, hiện được dân mạng Trung Quốc mệnh danh là “Người có học vấn cao nhất trong ngành giao đồ ăn.” Thật khó tin rằng chàng shipper này lại từng là niềm tự hào của các giảng đường danh giá bậc nhất thế giới.

Anh từng tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa ngành kỹ thuật hóa học — một trong hai trường đại học hàng đầu Trung Quốc. Chưa dừng lại, Ding tiếp tục lấy bằng thạc sĩ ngành năng lượng và tài nguyên tại Đại học Bắc Kinh. Sau đó, anh sang Singapore lấy bằng tiến sĩ ngành sinh học tại Đại học Công nghệ Nam Dương (NTU) — trường luôn nằm trong top 30 thế giới. Thậm chí, anh còn kịp hoàn thành thêm một tấm bằng thạc sĩ về đa dạng sinh học tại Đại học Oxford (Anh), và từng làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS).

Thế nhưng, cuộc đời của Ding bất ngờ rẽ hướng. Tháng 3/2024, hợp đồng sau tiến sĩ của anh ở Singapore không được gia hạn. Quyết định ở lại tìm việc, Ding đã gửi hồ sơ tới nhiều công ty nhưng trải qua 10 lần phỏng vấn thất bại, hồ sơ xin việc không nhận được phản hồi.

“Tôi kỳ vọng sẽ tìm được việc đúng chuyên môn, lương tốt. Nhưng rồi cao không tới, thấp không xong, cuối cùng vào ngõ cụt,” Ding thẳng thắn chia sẻ.

Anh trở về Trung Quốc và trong lúc chờ cơ hội nghề nghiệp mới, Ding chọn làm shipper giao đồ ăn tại Bắc Kinh. Đối với anh, nghề này không hề đáng xấu hổ.

“Chỉ khi tự nuôi được bản thân, tôi mới có thể chủ động tìm hướng đi mới,” Ding nói.

Lý giải về tình cảnh của mình, Ding cho biết thị trường lao động Singapore không đặt nặng bằng cấp mà coi trọng năng lực thực tiễn. Đồng thời, chính sách siết chặt lao động nước ngoài khiến cơ hội việc làm với những người như anh càng thu hẹp. Chuyên ngành sinh học mà Ding theo đuổi vốn đã rất hẹp, yêu cầu khắt khe nhưng cơ hội việc làm lại ít.

Nhiều người cho rằng với học vấn như Ding, anh hoàn toàn có thể dạy học hoặc làm gia sư để kiếm sống. Song anh phản bác:

“Không phải cứ học giỏi là dạy giỏi. Lên bục giảng mà không có kỹ năng sư phạm vẫn có thể mơ hồ, lúng túng.”

Trên thực tế, nghề shipper tại Trung Quốc không còn bị coi thường như trước. Một báo cáo năm 2024 của nền tảng tuyển dụng Zhaopin cho thấy tỷ lệ shipper có bằng cao đẳng trở lên chiếm 38%, tăng 12% so với hai năm trước. Mức lương trung bình của shipper hiện vào khoảng 7.350 tệ/tháng, thậm chí những ngày cao điểm có thể kiếm trên 1.000 tệ/ngày, cao hơn mức lương văn phòng trung bình khoảng 6.000 tệ/tháng tại Bắc Kinh hay Thượng Hải.

Dẫu vậy, câu chuyện của Ding phản ánh thực tế khốc liệt của thị trường lao động Trung Quốc. Năm 2024, nước này có tới 12,22 triệu sinh viên tốt nghiệp. Trong khi đó, tỷ lệ tìm được việc làm của những người có bằng thạc sĩ trở lên đã giảm xuống chỉ còn 44%, thậm chí thấp hơn nhóm cử nhân.

Trên mạng xã hội, nhiều ý kiến lo lắng trước viễn cảnh bằng cấp không còn là “chiếc vé vàng” đảm bảo tương lai. Không ít bình luận bi quan xuất hiện như:

“Bằng cấp giờ vô giá trị.”

“Thi vào trường danh tiếng cũng chẳng giúp được gì.”

Dẫu vậy, Ding vẫn chọn giữ tinh thần lạc quan. Anh tin rằng chỉ cần kiên trì, cánh cửa mới rồi sẽ mở ra — ngay cả khi xuất phát từ sau yên xe máy của một shipper.