Phẫu thuật giảm cân giúp tinh thần tốt hơn nhờ giảm kỳ thị

Từ nhỏ, Autumn Lloyd đã sống trong nỗi lo sợ bị người khác phán xét vì thân hình vượt trội. Dù từng giảm cân cực kỳ khắt khe và được tung hô, cô vẫn luôn bị ám ảnh với hình ảnh cơ thể và sự phán xét từ người xung quanh. Sau nhiều lần tăng – giảm cân không bền vững và những vấn đề tâm lý nghiêm trọng, Lloyd quyết định phẫu thuật giảm cân vào năm 2022.

Tuy nhiên, dù đã giảm đáng kể trọng lượng, cô vẫn tiếp tục bị đánh giá nếu không đạt đúng “chuẩn mực” cân nặng. “Nếu bạn trông vẫn béo sau phẫu thuật, người ta sẽ nhìn bạn như một kẻ thất bại,” cô chia sẻ.

Trải nghiệm của Lloyd không phải là cá biệt. Một nghiên cứu mới do nhà tâm lý học Larissa McGarrity và các cộng sự tại Đại học Utah thực hiện đã khẳng định rằng chính sự giảm kỳ thị cân nặng, chứ không đơn thuần là số cân giảm được, mới là yếu tố giúp người trải qua phẫu thuật giảm cân có sức khỏe tinh thần tốt hơn.

Đây là thành kiến phổ biến đối với người có thân hình lớn, xuất phát từ quan niệm sai lầm rằng cân nặng hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát cá nhân. Thực tế, cân nặng bị chi phối bởi nhiều yếu tố như gene, tâm lý, nội tiết và hoàn cảnh xã hội.

Khoảng 40% người trưởng thành ở Mỹ thừa nhận đã từng bị kỳ thị vì cân nặng. Không chỉ không giúp ích cho việc giảm cân, sự kỳ thị còn gây ra stress, viêm nhiễm, rối loạn ăn uống và trầm cảm.

Nghiên cứu của McGarrity được đăng trên Health Psychology vào ngày 5/6, khảo sát 148 bệnh nhân phẫu thuật giảm cân và theo dõi họ từ trước đến 3 năm sau phẫu thuật. Kết quả cho thấy:

• Hơn 90% từng trải qua kỳ thị cân nặng trước khi mổ.
• 60% cảm thấy ít bị kỳ thị hơn sau phẫu thuật – nhóm này cũng có sức khỏe tâm thần tốt hơn và ăn uống điều độ hơn.
• Ngược lại, 40% vẫn bị kỳ thị sau mổ – và đây là nhóm có nguy cơ cao rối loạn ăn uống, lo âu, trầm cảm dù cân nặng đã giảm.

Điều đáng nói là sự cải thiện tinh thần không tỷ lệ thuận với số cân giảm, mà phụ thuộc vào cảm giác được đối xử công bằng và ít bị phán xét hơn.

Theo McGarrity, phẫu thuật giảm cân không giúp người bệnh “miễn nhiễm” với định kiến xã hội. Việc tiếp tục bị đánh giá tiêu cực sau phẫu thuật có thể làm xói mòn lợi ích về sức khỏe tinh thần mà ca mổ mang lại.

Nghiên cứu cũng chỉ ra điểm hạn chế như dựa trên tự báo cáo của bệnh nhân và chỉ tập trung ở một khu vực. Tuy nhiên, đây là bước đầu quan trọng trong việc hiểu rõ ảnh hưởng của kỳ thị trong hành trình điều trị béo phì.

Giảm kỳ thị cần sự thay đổi từ nhiều phía – từ chính sách y tế, truyền thông đại chúng cho đến từng cá nhân. Như Lloyd chia sẻ, điều quý giá nhất cô học được là thay đổi cách nhìn của chính mình về cơ thể: “Bạn không hỏng hóc, bạn không thất bại chỉ vì cân nặng không giảm như mong muốn.”