Bề mặt sao Hỏa từ lâu đã được các thiết bị quan sát ghi lại khá rõ nét, nhưng thành phần cấu tạo thực sự của nó vẫn còn là ẩn số. Mới đây, một nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi tiến sĩ Janice Bishop từ Viện SETI (Mỹ) đã phát hiện một hợp chất sắt hiếm gặp trong lớp sulfate ở khu vực Valles Marineris – rãnh núi khổng lồ kéo dài gần xích đạo hành tinh đỏ.
Theo công bố trên tạp chí Nature Communications ngày 5/8, hợp chất ferric hydroxysulfate này có dấu hiệu cấu trúc và nhiệt độ ổn định rất đặc trưng – khác biệt hoàn toàn với các khoáng vật từng biết đến. Đây có thể là bằng chứng cho sự tồn tại của một loại khoáng vật mới mà giới khoa học chưa từng ghi nhận.
Để kiểm chứng, nhóm nghiên cứu đã tái tạo điều kiện tương tự trong phòng thí nghiệm. Kết quả cho thấy hợp chất này chỉ có thể hình thành khi có mặt oxy, nhiệt độ cao, và quá trình tạo ra nó còn sinh ra nước. Điều này khiến giới khoa học nghi ngờ rằng nó có thể bắt nguồn từ hoạt động núi lửa cổ đại trên sao Hỏa – vốn là yếu tố hiếm gặp đối với các khu vực bề mặt ngày nay.
Thêm vào đó, khoáng chất sắt – sulfur dạng này thường tan trong nước. Trên Trái Đất, các khoáng sulfate dễ bị rửa trôi, nhưng vì sao Hỏa khô hạn trong hàng tỷ năm qua, chúng có thể tồn tại bền vững và trở thành "hộp đen" lưu giữ thông tin về quá khứ ẩm ướt của hành tinh này.
Dù có nhiều đặc điểm cho thấy đây là khoáng vật mới, phát hiện chỉ có thể được xác nhận nếu tìm thấy hợp chất tương tự trên Trái Đất. “Cần phải có mẫu vật được phát hiện ở hành tinh của chúng ta để được công nhận là khoáng vật mới,” tiến sĩ Bishop nhấn mạnh.
Tuy nhiên, phát hiện lần này là một bước tiến lớn trong việc khám phá lịch sử khí hậu và địa chất sao Hỏa, cũng như truy tìm dấu vết sự sống từng tồn tại.