Sáng 30/7, một trận địa chấn lên tới 8,8 độ richter đã rung chuyển khu vực ngoài khơi Kamchatka – vùng Viễn Đông của Nga. Cơn địa chấn không chỉ gây ra những hư hại ban đầu mà còn kích hoạt một chuỗi sóng thần đổ vào các vùng ven biển, buộc cả Nga lẫn Nhật Bản phải phát lệnh sơ tán quy mô lớn.
Tại thị trấn cảng Severo-Kurilsk – nơi có khoảng 2.000 cư dân sinh sống – mực nước biển đã dâng cao và tràn qua đê chắn, gây ngập nhiều tuyến đường và khu dân cư. Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga xác nhận nhiều khu vực đã bị cô lập, trong khi hệ thống giáo dục bị gián đoạn – ít nhất một trường mẫu giáo bị hư hại do ảnh hưởng trực tiếp của động đất.
Trong khi đó, Nhật Bản khẩn trương phản ứng. Cơ quan khí tượng nước này đã nâng mức cảnh báo sóng thần, ước tính các đợt sóng cao từ 1 đến 3 mét sẽ lần lượt tấn công các khu vực bờ biển phía Thái Bình Dương từ Hokkaido, Honshu đến Kyushu trong khoảng từ 10h đến 11h30 sáng theo giờ địa phương.
Chính phủ Nhật đã phát lệnh di tản khẩn cấp tại nhiều tỉnh thành. Tại Kushiro (Hokkaido), dòng xe sơ tán nối dài về các khu vực đất cao. Tại bãi biển Shirahama, hình ảnh từ camera giám sát cho thấy bãi biển vốn đông đúc bỗng vắng bóng người, khi cư dân địa phương nhanh chóng rút đi theo lệnh cảnh báo.
Cùng lúc đó, tại Fukushima, nơi từng hứng chịu thảm họa kép động đất – sóng thần năm 2011, toàn bộ nhân viên nhà máy điện hạt nhân đã được sơ tán. Đơn vị vận hành là Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) khẳng định chưa ghi nhận dấu hiệu rò rỉ hay bất thường.
Tác động của thảm họa không dừng lại ở châu Á. Hawaii (Mỹ) cũng đã phát lệnh sơ tán, với hàng dài phương tiện rời khỏi các khu vực ven biển. Cư dân Honolulu tranh thủ chất nước uống và nhu yếu phẩm lên xe. Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương (PTWC) đặt toàn bộ bang Hawaii và quần đảo Aleut của Alaska trong vùng nguy cơ cao.
Trung tâm khí tượng Mỹ cảnh báo rằng toàn bộ vành đai Thái Bình Dương vẫn đang trong giai đoạn "bất ổn cực độ". Với đặc điểm địa chấn xảy ra ở độ sâu chỉ 20 km – được xếp vào loại "rất nông" – cơn địa chấn giải phóng năng lượng mạnh hơn, dễ tạo ra sóng thần lớn lan rộng và khó dự báo chính xác.
Các chuyên gia địa chất cảnh báo nguy cơ dư chấn và sóng thần thứ cấp trong 48 giờ tới là điều rất đáng quan tâm, đặc biệt với các quốc đảo nằm gần tâm chấn như Nhật Bản, Fiji, Vanuatu và khu vực Viễn Đông Nga.