GPT-5 gây choáng ngợp và tranh cãi: Thông minh đến mức “đáng sợ”

GPT-5 – phiên bản mới nhất của mô hình ngôn ngữ lớn từ OpenAI – không chỉ đơn thuần là một bước tiến về công nghệ AI. Nó được mô tả như một cột mốc làm thay đổi cách con người tiếp cận thông tin. Tính năng GPT-5 Thinking chính là điểm nhấn, cho phép hệ thống tự nghiên cứu, đối chiếu, chắt lọc và đưa ra câu trả lời toàn diện đến mức người dùng phải thốt lên “đáng sợ”.

Chuyên gia Simon Willison, đồng sáng lập Django – một trong những framework lập trình web nổi tiếng – đã thử nghiệm và mô tả GPT-5 như một “trợ lý nghiên cứu cá nhân”. Trong bài blog mang tiêu đề GPT-5 Thinking có khả năng tìm kiếm tốt đến đáng kinh ngạc, ông cho biết mô hình mới này đã thay đổi hoàn toàn cách ông khai thác thông tin. Nếu trước đây việc tìm kiếm đòi hỏi hàng giờ đồng hồ, thì giờ đây chỉ cần một yêu cầu cụ thể, GPT-5 có thể nhanh chóng xử lý, tổng hợp và trả về câu trả lời đầy đủ, kèm theo chi tiết phụ trợ mà người dùng chưa từng nghĩ tới.

Để chứng minh, Willison kể lại một số trải nghiệm đáng nhớ. Khi muốn tìm hiểu lịch sử các “băng tải nảy” tại sân bay Heathrow – một chi tiết tưởng chừng vụn vặt – ông giao nhiệm vụ cho GPT-5. Chỉ trong thời gian ngắn, công cụ này đã tổng hợp nguồn tư liệu phong phú, chính xác, thậm chí còn gợi mở những khía cạnh thú vị liên quan đến công nghệ vận hành sân bay.

Trong một thử nghiệm khác, Willison chụp lại một tòa nhà mờ nhòe khi đang di chuyển và nhờ GPT-5 nhận diện. Kết quả vượt ngoài mong đợi: công cụ nhanh chóng xác định được kiến trúc, lịch sử liên quan và cả những nguồn tham khảo để kiểm chứng. Đặc biệt, GPT-5 còn chứng minh sức mạnh khi được yêu cầu nghiên cứu về lịch sử các hang động tại bến cảng Exeter. Không chỉ trả về thông tin cơ bản, mô hình còn đề xuất soạn sẵn email để liên hệ các nhà nghiên cứu địa phương – một bước tiến thể hiện khả năng tư duy hỗ trợ công việc ở mức cao.

Những khả năng này khiến giới công nghệ phải nhìn GPT-5 với con mắt khác. Nó không chỉ là một chatbot trả lời câu hỏi, mà dường như đã tiến gần hơn đến hình hài một “trợ lý trí tuệ” toàn diện, có thể thay thế nhiều thao tác thủ công vốn mất thời gian.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hào hứng. Ngay sau khi GPT-5 ra mắt, làn sóng chỉ trích cũng dấy lên mạnh mẽ. Nhiều người dùng cho rằng mô hình mới này “kém sáng tạo hơn GPT-4o”, đồng thời phàn nàn rằng nó thiếu sự tinh tế và thân thiện vốn là điểm mạnh ở các phiên bản trước. Trên mạng xã hội, không ít bình luận khẳng định GPT-5 “máy móc, khô khan” và đôi khi khiến trải nghiệm trò chuyện trở nên lạnh lẽo.

Nguyên nhân một phần đến từ việc OpenAI đã tiến hành thay đổi cách mô hình xử lý và phản hồi. Bên cạnh đó, việc công ty loại bỏ hoặc hạn chế quyền truy cập các phiên bản cũ càng khiến sự bất mãn tăng cao. Người dùng quen với GPT-4o cảm thấy hụt hẫng khi không còn được trải nghiệm phong cách hội thoại giàu tính sáng tạo như trước.

Trước làn sóng phản ứng, CEO Sam Altman đã phải lên tiếng thừa nhận những vấn đề phát sinh. Ông cam kết OpenAI sẽ điều chỉnh để GPT-5 trở nên “ấm áp” và “có cá tính” hơn, đồng thời khôi phục quyền truy cập một số mô hình cũ cho người dùng trả phí. Đây được xem là động thái nhằm xoa dịu dư luận, đồng thời thể hiện chiến lược linh hoạt của OpenAI trong việc phát triển và vận hành sản phẩm.

Câu chuyện GPT-5 vì thế không chỉ xoay quanh công nghệ, mà còn phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa nhà phát triển AI và cộng đồng người dùng. Một mặt, người ta khao khát những bước tiến “siêu trí tuệ” để hỗ trợ công việc và nghiên cứu. Nhưng mặt khác, chính sự siêu việt ấy lại tạo ra khoảng cách cảm xúc, khiến con người cảm thấy xa lạ với công cụ vốn được kỳ vọng như bạn đồng hành.

Nhìn rộng hơn, sự tranh cãi quanh GPT-5 là minh chứng cho quá trình trưởng thành của trí tuệ nhân tạo. Bất kỳ công nghệ đột phá nào cũng sẽ trải qua giai đoạn gây tranh cãi: vừa được tôn vinh, vừa bị nghi ngờ. Điều quan trọng là sự điều chỉnh liên tục để cân bằng giữa hiệu suất, độ chính xác và yếu tố trải nghiệm người dùng.

GPT-5 với GPT-5 Thinking rõ ràng đã mở ra một kỷ nguyên mới: AI không chỉ trả lời câu hỏi, mà còn có thể chủ động tìm hiểu, tổng hợp, và đưa ra những hỗ trợ vượt ngoài mong đợi. Nhưng để trở thành một công cụ thực sự gần gũi, nó cần vượt qua thách thức lớn nhất – làm thế nào để vừa thông minh, vừa giữ được sự đồng cảm, sáng tạo và nhân văn trong từng tương tác.