Giáo sư Nguyễn Bửu Triều qua đời, khép lại một huyền thoại của ngoại khoa Việt Nam

Giáo sư Nguyễn Bửu Triều – người cuối cùng thuộc thế hệ khai sáng ngành ngoại khoa Việt Nam – đã ra đi vào lúc 22h52 ngày 16/7 tại Hà Nội, hưởng thọ 102 tuổi.

Suốt hơn tám thập kỷ hoạt động trong ngành y, ông là hình mẫu về một bác sĩ tận tâm, một người thầy mẫu mực và một nhà khoa học tiên phong. Không chỉ góp phần xây dựng nền móng y học hiện đại trong nước, ông còn mang trí tuệ và y đức Việt Nam đến với cộng đồng quốc tế.

Sinh năm 1923 tại Huế trong một gia đình hoàng tộc, ông sớm tiếp xúc với nền học thuật uyên bác từ cả truyền thống nho học và tinh thần nhân đạo của y học. Năm 1939, ông ra Hà Nội theo học Trường Đại học Y Dược và bắt đầu hành trình gắn bó trọn đời với y khoa tại Bệnh viện Bảo hộ – tiền thân của Bệnh viện Việt Đức.

Dưới sự dìu dắt của các bậc thầy như giáo sư Hồ Đắc Di và Tôn Thất Tùng, ông sớm xác lập lý tưởng sống là “cứu người bằng khoa học”. Khi kháng chiến chống Pháp nổ ra, ông xung phong lên chiến khu, trở thành Đội trưởng Đội điều trị III – tiền thân Bệnh viện Quân y 103. Trong điều kiện thiếu thốn và khắc nghiệt, ông vẫn thực hiện hàng nghìn ca cứu chữa cho thương binh, góp phần duy trì lực lượng y tế chiến đấu.

Sau năm 1956, ông chính thức công tác tại Bệnh viện Việt Đức và giảng dạy tại Đại học Y Hà Nội. Không chỉ là nhà lâm sàng tài năng, ông còn là người lãnh đạo khoa học khi lần lượt đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ nhiệm khoa Tiết niệu, Chủ nhiệm Bộ môn Ngoại, Chủ tịch Hội Tiết niệu - Thận học Việt Nam.

Giáo sư Nguyễn Bửu Triều là người tiên phong ứng dụng kỹ thuật nội soi tuyến tiền liệt tại Việt Nam, trực tiếp đào tạo những thế hệ đầu tiên thực hiện kỹ thuật này. Các công trình nghiên cứu của ông về tiết niệu và dị tật nam giới trở thành nền tảng cho sự phát triển chuyên ngành nam học trong nước.

Không chỉ dừng lại ở phòng mổ, ông còn để lại dấu ấn sâu sắc qua hàng chục cuốn sách giáo khoa, chuyên khảo y học và các luận án tiến sĩ ông hướng dẫn. Với học trò, ông là người thầy vừa nghiêm khắc vừa truyền cảm hứng, luôn nhắc nhở: “Làm nghề y là sống với lòng nhân”.

Đặc biệt, trong những năm công tác tại Guinea (châu Phi), ông gây ấn tượng với tài năng và y đức. Những ca mổ kỳ tích của ông tại đây khiến người dân địa phương đặt tên một con đường là “Đường Bửu Triều” – một minh chứng cho sự kính trọng và biết ơn.

Ngoài đời, ông là người khiêm nhường, giản dị. Với đồng nghiệp, ông là người anh cả đáng kính; với học trò, ông là biểu tượng sống; với gia đình, ông là trụ cột yêu thương và mẫu mực.

Với những đóng góp to lớn, ông được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Độc lập hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, danh hiệu Nhà giáo Nhân dân và nhiều kỷ niệm chương trong và ngoài nước.

Sự ra đi của Giáo sư Nguyễn Bửu Triều không chỉ là mất mát lớn với y học Việt Nam mà còn là hồi kết của một thế hệ bác sĩ tiên phong, tận hiến cả cuộc đời cho lý tưởng “chữa bệnh cứu người”. Di sản mà ông để lại sẽ tiếp tục sống mãi trong từng ca phẫu thuật, từng trang sách, từng thế hệ y bác sĩ trưởng thành sau này.