Figure AI và giấc mộng robot hình người: Tham vọng lớn, hoài nghi nhiều

Tại trung tâm đổi mới của Thung lũng Silicon, Figure AI từng gây tiếng vang lớn với lời hứa mang robot hình người đến từng hộ gia đình và dây chuyền sản xuất trên toàn cầu. Tuy nhiên, khi bụi mơ mộng lắng xuống, những con số và hiện thực lại không như kỳ vọng – thậm chí bị nghi là được “thổi phồng” để thu hút đầu tư.

Vào tháng 2, Figure AI khởi động một vòng gọi vốn đầy tham vọng: 1,5 tỷ USD với định giá công ty lên đến gần 40 tỷ USD – tương đương giá trị của cả hãng xe Ford. Họ tuyên bố sẽ tung ra hơn 200.000 robot vào năm 2029, hứa hẹn thay đổi bộ mặt lao động toàn cầu. Điểm tựa của giấc mộng này là robot Figure 02 – mẫu người máy được cho là có khả năng làm việc tự động trong nhà máy và môi trường gia đình.

Tuy nhiên, theo tài liệu được Wall Street Journal (WSJ) thu thập, công ty vẫn chưa ghi nhận doanh thu nào trong năm 2023, và số lượng robot sản xuất chỉ đếm trên đầu ngón tay. BMW là khách hàng thương mại lớn duy nhất, nhưng vai trò của robot Figure trong dây chuyền sản xuất của họ lại không như mô tả. Trong khi Figure AI công bố video robot lắp ráp xe tại BMW và nhấn mạnh "đây không phải thử nghiệm", thì đại diện hãng xe lại khẳng định các robot chỉ đang thực hiện vài thao tác đơn giản, không liên quan đến sản xuất thực sự.

Điều này khiến nhiều nhà phân tích đặt nghi vấn: Liệu Figure AI có đang xây dựng một tương lai công nghệ hay chỉ tạo ra một làn sóng cường điệu, góp phần hình thành bong bóng AI?

Hào quang được tạo dựng từ những bước đi mơ hồ

Sự nổi bật của Figure AI không thể tách rời tên tuổi người sáng lập – Brett Adcock. Kể từ khi rời Đại học Florida với bằng kinh doanh năm 2008, Adcock đã thử sức với nhiều công ty, từ nền tảng tuyển dụng Vettery đến hãng taxi bay điện Archer Aviation. Sau khi rời Archer năm 2022, ông nhanh chóng thành lập Figure AI – một dự án còn non trẻ nhưng lại nhanh chóng thu hút sự chú ý lớn từ giới đầu tư.

Trong năm đầu tiên, Adcock dành phần lớn thời gian học về AI, đọc tài liệu robot, và thuê các chuyên gia về lĩnh vực này. Kết quả là mẫu robot đầu tiên được ra mắt chỉ sau 12 tháng – một tốc độ khiến nhiều người vừa ngưỡng mộ, vừa nghi ngại.

Đầu năm 2024, Figure AI tuyên bố gọi vốn thành công 675 triệu USD, nâng định giá công ty lên 2,6 tỷ USD. Trang web công ty liệt kê hàng loạt cái tên đình đám như Microsoft, OpenAI, Nvidia, Amazon và quỹ Explore Investments của Jeff Bezos trong danh sách các nhà đầu tư. Tuy nhiên, sau đó những mối quan hệ này cũng bắt đầu rạn nứt.

Một cựu nhân viên tiết lộ rằng Bezos từng trực tiếp đến thăm Figure AI, xem robot nâng vật nặng, nhưng sau vài tháng, công ty không còn nhắc đến hợp tác với Amazon. Còn với OpenAI, Adcock thông báo đã dừng hợp tác để phát triển mô hình AI riêng. Cả hai “ông lớn” đều không đưa ra bình luận, để lại khoảng trống lớn trong câu chuyện thành công của Figure.

Từ kỳ vọng đến nghi ngờ

Dù chưa đạt được bước tiến rõ rệt về mặt thương mại, Figure AI vẫn xuất hiện trong nhiều lời mời gọi đầu tư sôi nổi trên mạng xã hội và email, đặc biệt trong giới tài chính mạo hiểm. Parkway Venture Capital – một quỹ đầu tư sớm của Figure AI – bị cho là đã gửi hàng loạt email để huy động thêm 80 triệu USD, với lời khẳng định robot Figure đang hoạt động tại dây chuyền BMW, và định giá 40 tỷ USD là hoàn toàn "hợp lý" nếu so với Optimus của Tesla.

Tuy nhiên, theo nguồn tin của Fortune, trên thực tế chỉ có một robot Figure 02 hoạt động tại nhà máy BMW ở South Carolina, và đó cũng chỉ là một giai đoạn thử nghiệm đơn giản. Báo này nhận định: “Vấn đề của Figure AI không dừng lại ở một công ty, mà có thể là điềm báo cho cơn sốt đầu tư AI đang bị đẩy quá giới hạn, giống như bong bóng dotcom trước đây.”

Bị phản bác gay gắt, Adcock không giữ im lặng. Ông tuyên bố đang theo đuổi các biện pháp pháp lý chống lại Fortune, cho rằng bài viết đã "xuyên tạc sự thật" và gây ảnh hưởng đến danh tiếng Figure AI. “Chúng tôi hiểu rằng việc xây dựng một công ty đột phá là điều không dễ dàng, và chúng tôi sẵn sàng trả lời những câu hỏi chính đáng. Nhưng chúng tôi không chấp nhận sự bóp méo thông tin,” ông viết trên X (Twitter) ngày 25/4.

Câu chuyện của Figure AI là minh chứng rõ nét cho hai mặt của giấc mộng công nghệ tại Thung lũng Silicon: một bên là tham vọng làm thay đổi thế giới, bên kia là áp lực phải chứng minh giá trị để hút vốn không ngừng. Khi công nghệ chưa đủ chín và thực tế còn xa tầm tay, liệu Figure AI đang đi trên con đường đột phá – hay chỉ là một điểm sáng thoáng qua trong cơn sốt AI?