Dân Hawaii phản đối hầm trú ẩn tận thế của Mark Zuckerberg

Mark Zuckerberg – Giám đốc điều hành Meta – tiếp tục thu hút sự chú ý khi âm thầm mở rộng khu bất động sản cá nhân của mình trên đảo Kauai, Hawaii lên đến hơn 9,3 km², tương đương hơn 2.300 mẫu Anh. Một trong những điểm nổi bật trong dự án là hầm trú ẩn nằm dưới lòng đất, được xây dựng với mức độ an ninh cực cao.

Cấu trúc hầm được thiết kế ngang một sân bóng rổ, lắp đặt cửa chống nổ, hệ thống thoát hiểm độc lập và biệt lập hoàn toàn với các công trình khác như biệt thự, nhà khách và nhà trên cây. Tất cả đều được bảo vệ bởi hệ thống camera, cảm biến chuyển động và khóa điện tử hiện đại.

Theo tài liệu dự án, toàn bộ khu đất được đăng ký dưới danh nghĩa trang trại phục vụ nông nghiệp hữu cơ và bảo tồn sinh thái. Tuy nhiên, với mức độ bảo mật nghiêm ngặt và cấu trúc “quá mức cần thiết”, nhiều người dân địa phương lo ngại đây thực chất là một “pháo đài sinh tồn” dành cho những kịch bản như chiến tranh, thảm họa toàn cầu hay khủng hoảng xã hội.

Thương vụ gần nhất của Zuckerberg – mua thêm gần 1.000 mẫu đất với giá ước tính hơn 65 triệu USD – tiếp tục làm dấy lên mối lo ngại trong cộng đồng bản địa. Mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa tỷ phú công nghệ và người dân Hawaii gốc thêm phần rạn nứt, đặc biệt khi khu đất mới bị nghi ngờ chồng lấn lên cả các khu nghĩa trang cổ.

Nhiều người địa phương phản ánh tình trạng tiếp cận đất tổ tiên gặp khó khăn do các rào cản từ phía chủ sở hữu mới. Julian Ako – một cư dân bản địa – chia sẻ với WIRED rằng anh đã mất nhiều tháng đàm phán để được vào viếng mộ cụ bà của mình nằm trong khu đất đã được mua lại. Mối lo ngại lớn hơn là khả năng phát hiện các di chỉ khảo cổ hoặc mộ cổ sẽ bị cố tình giữ kín vì nhân công phải ký thỏa thuận bảo mật nghiêm ngặt.

Zuckerberg từng vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ vào năm 2017 khi đệ đơn kiện để xác lập quyền sở hữu đối với những mảnh đất đang có người dân bản địa sinh sống – vi phạm quyền “kuleana”, vốn cho phép người Hawaii gốc nắm giữ đất đai truyền thống. Dù sau đó ông đã rút đơn và mua lại các mảnh đất qua đấu giá, vết gợn trong mối quan hệ với người bản xứ vẫn chưa bao giờ thực sự lắng xuống.

Dù Zuckerberg và vợ đã quyên góp hàng triệu USD cho các tổ chức phi lợi nhuận tại Hawaii, nhiều người cho rằng hành động từ thiện không thể xoa dịu những lo ngại mang tính lịch sử, văn hóa và tinh thần. Với một hầm trú ẩn bí ẩn mọc lên giữa thiên nhiên hoang sơ của Hawaii, câu hỏi mà nhiều người đang đặt ra là: đây là quyền riêng tư của một cá nhân hay biểu tượng cho sự mất kết nối ngày càng sâu sắc giữa giới siêu giàu và cộng đồng?