Chế độ ăn ít chế biến giúp giảm cân hiệu quả hơn đồ ăn chế biến sẵn

Một nhóm nghiên cứu tại University College London vừa công bố kết quả từ một thử nghiệm lâm sàng kéo dài 6 tháng, cho thấy rõ tác động tiêu cực của thực phẩm Chế biến sẵn đối với quá trình giảm cân. Kết quả cho thấy những người ăn thực phẩm ít chế biến không chỉ giảm được nhiều cân hơn, mà còn loại bỏ hiệu quả hơn lượng mỡ nội tạng – loại chất béo nguy hiểm bao quanh cơ quan nội tạng.

Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature Medicine đã thực hiện theo phương pháp hoán đổi chế độ ăn: 55 người trưởng thành lần lượt ăn theo hai chế độ khác nhau – một dựa trên thực phẩm Chế biến sẵn và một gồm toàn thực phẩm ít qua chế biến – mỗi giai đoạn kéo dài 8 tuần, xen kẽ bởi 4 tuần nghỉ giữa kỳ. Cả hai thực đơn đều được thiết kế tuân thủ khuyến nghị dinh dưỡng của chính phủ Anh, nhằm đảm bảo yếu tố công bằng khi so sánh.

Ví dụ, ở bữa sáng, nhóm thực phẩm Chế biến sẵn có thể gồm ngũ cốc đóng hộp, trong khi nhóm thực phẩm ít chế biến sẽ dùng yến mạch ngâm qua đêm. Cả hai đều cung cấp đủ năng lượng và vi chất thiết yếu, nhưng khác biệt lớn nhất nằm ở mức độ xử lý công nghiệp của nguyên liệu.

Điều đáng chú ý là dù cả hai nhóm đều giảm cân, nhưng những người ăn theo chế độ ít chế biến giảm trung bình 2% trọng lượng cơ thể, trong khi nhóm Chế biến sẵn chỉ giảm 1%. Không chỉ vậy, người theo chế độ ăn ít chế biến còn mất nhiều khối lượng mỡ hơn – đặc biệt là mỡ nội tạng, loại mỡ liên quan mật thiết tới các bệnh chuyển hóa nguy hiểm như tiểu đường, cao huyết áp và bệnh tim mạch.

Kết quả này càng làm dày thêm kho dữ liệu khoa học cho thấy mối liên hệ giữa thực phẩm Chế biến sẵn và các nguy cơ sức khỏe. Dù định nghĩa về "thực phẩm Chế biến sẵn" còn đang được tranh cãi, giới chuyên gia thường đồng thuận rằng đó là những sản phẩm được chế biến công nghiệp cao độ, chứa nhiều phụ gia, chất bảo quản, hương liệu nhân tạo, hoặc có kết cấu, hương vị vượt xa trạng thái tự nhiên – ví dụ như xúc xích, kẹo, nước ngọt có ga, mì ăn liền, hay thức ăn đông lạnh chế biến sẵn.

Một điểm thú vị là mặc dù giá trị dinh dưỡng được cân bằng giữa hai chế độ ăn, nhưng chế độ Chế biến sẵn khiến người ăn dễ bị... cám dỗ hơn. Các nhà khoa học cho rằng kết cấu mềm, vị đậm đà và sự tiện lợi của loại thực phẩm này kích thích cảm giác ngon miệng, khiến người dùng khó kiểm soát khẩu phần. Mặc dù người tham gia báo cáo rằng cả hai chế độ ăn đều mang lại cảm giác no tương đương, họ vẫn kiểm soát cơn thèm ăn tốt hơn khi ăn thực phẩm ít chế biến.

Theo ông Sam Dicken – trưởng nhóm nghiên cứu – việc thực hiện một thử nghiệm lâm sàng nghiêm túc về dinh dưỡng là điều vô cùng thách thức, do chi phí cao và ít được ưu tiên tài trợ. May mắn là nhóm nghiên cứu đã nhận được sự hỗ trợ từ một tổ chức y tế từ thiện và một tổ chức phi chính phủ tại Anh.

Dicken cũng nhấn mạnh rằng phát hiện này không chỉ là một cảnh báo cá nhân. Ông cho rằng những thay đổi mang tính chính sách – như cải thiện môi trường thực phẩm hiện tại, giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với thực phẩm lành mạnh – mới là giải pháp bền vững. "Chúng ta cần thay đổi hệ thống, chứ không chỉ trách cứ từng cá nhân khi họ không thể ăn uống lành mạnh", ông nói.

Nhóm nghiên cứu hiện đang triển khai một dự án tiếp theo: xây dựng chương trình hỗ trợ hành vi giúp người dân giảm tiêu thụ thực phẩm Chế biến sẵn một cách bền vững. Những nghiên cứu như vậy, nếu được nhân rộng, có thể mở ra hướng đi mới trong các chiến lược phòng chống béo phì và bệnh không lây nhiễm trên toàn cầu.

Tóm lại, kết quả nghiên cứu là lời nhắc nhở mạnh mẽ: không phải cứ thực phẩm đủ dinh dưỡng là tốt. Cách thực phẩm được chế biến, cảm giác nó mang lại, và thói quen tiêu dùng mới là những yếu tố quyết định đến sức khỏe lâu dài của mỗi người. Nếu bạn đang trên hành trình giảm cân hoặc chỉ đơn giản là muốn sống khỏe hơn, bắt đầu bằng việc giảm thực phẩm Chế biến sẵn là một bước đi đáng giá.