Tình 24/11/2025 20:00:32
Cách kiểm soát tiêu chảy sau cai sữa ở heo con
Những thách thức đường ruột lớn nhất giai đoạn cai sữa
Ở thời điểm cai sữa, hệ tiêu hóa heo con phải chịu áp lực cực lớn. Sự thay đổi đột ngột từ sữa mẹ sang thức ăn tinh khiến lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, đồng thời hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến heo dễ rơi vào trạng thái viêm và suy giảm tiêu hóa. Khi thức ăn không được hấp thu hết, phần dư thừa trở thành nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn gây bệnh phát triển, đặc biệt là các chủng E. coli sinh độc tố ruột – tác nhân quen thuộc gây tiêu chảy sau cai sữa.
Ngoài cú “sốc” dinh dưỡng, heo con còn phải đối mặt với nhiều yếu tố nguy cơ như chất lượng thức ăn kém, khẩu phần chứa quá nhiều protein thô, hàm lượng xơ cao hoặc stress nhiệt trong những ngày đầu tách mẹ. Việc sử dụng kéo dài kháng sinh kích thích tăng trưởng cũng làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến heo càng dễ bị rối loạn tiêu hóa.
Thực tế cho thấy hầu hết các ca tiêu chảy sau cai sữa xuất hiện trong vòng hai tuần đầu, đúng giai đoạn heo con nhạy cảm nhất. Đây cũng là thời điểm chủng E. coli F4 (K88) và F18 thường tấn công mạnh, gây thiệt hại lớn về tăng trọng, tỷ lệ sống và chi phí điều trị.
Giảm tiêu chảy bằng chiến lược dinh dưỡng bền vững
Nhiều kết quả nghiên cứu khẳng định việc điều chỉnh khẩu phần là yếu tố quyết định để hạn chế tiêu chảy sau cai sữa. Trong đó, giảm hàm lượng protein thô được xem là biện pháp cốt lõi. Khi lượng protein không tiêu hóa giảm xuống, vi khuẩn có hại ít cơ hội phát triển hơn. Thí nghiệm của Tang và cộng sự (2024) cho thấy việc hạ CP từ 22% xuống 17,5% giúp heo con vượt qua nhiễm E. coli K88 và cải thiện cấu trúc ruột rõ rệt.
Song song đó, giảm khả năng đệm axit của khẩu phần giúp môi trường ruột giữ được độ chua tối ưu, hạn chế vi khuẩn gây bệnh. Một yếu tố quan trọng khác là nguyên liệu phải sạch, không nhiễm độc tố nấm mốc – thứ vốn gây hại trực tiếp đến niêm mạc ruột.
Can thiệp bằng phụ gia: Probiotic lên ngôi
Việc hạn chế sử dụng kháng sinh kích thích tăng trưởng mở ra nhu cầu tìm kiếm giải pháp tự nhiên, an toàn hơn. Probiotic, prebiotic, enzyme và axit hữu cơ đang trở thành xu hướng thay thế bền vững.
Trong đó, probiotic – đặc biệt là các chủng Bacillus – có ưu thế nhờ khả năng sống bền trong điều kiện nhiệt, pH khắc nghiệt và duy trì hoạt tính trong thức ăn. Probiotic giúp tái thiết lập hệ vi sinh có lợi, kích thích miễn dịch và cải thiện độ bền vững của hàng rào niêm mạc ruột.
Một probiotic hiệu quả cần đáp ứng các tiêu chí: chủng vi khuẩn rõ ràng, khả năng tồn tại trong điều kiện chế biến, ổn định khi bảo quản, an toàn tuyệt đối và có bằng chứng khoa học rõ ràng. Đây cũng là lý do Evonik chọn Bacillus subtilis DSM 32540 để phát triển sản phẩm GutPlus® dành riêng cho heo.
Bằng chứng từ các nghiên cứu thực nghiệm
Tại Tây Ban Nha
Heo con sử dụng Bacillus subtilis DSM 32540 tăng trung bình 2,2 kg so với nhóm đối chứng. Hệ số chuyển hóa được cải thiện và hệ vi sinh đường ruột ổn định hơn, giảm rõ rệt nhóm vi khuẩn Escherichia gây bệnh.
Tại Hoa Kỳ (mô hình thử thách E. coli K88)
Nhóm bổ sung probiotic cho thấy phân đặc hơn, ít tiêu chảy hơn và kết quả tăng trọng ấn tượng, ngang hoặc vượt nhóm dùng kháng sinh.
Tại Trung Quốc
Trong giai đoạn 8–21 ngày, nhóm sử dụng probiotic và kháng sinh đều có tỷ lệ tiêu chảy thấp, nhưng sang giai đoạn 22–42 ngày, nhóm probiotic lại vượt trội hơn hẳn, cho thấy hiệu quả bền vững hơn.
Probiotic thúc đẩy sản sinh SCFA – nền tảng của ruột khỏe
Khi vào ruột già, probiotic kích thích quá trình lên men tạo ra các axit béo chuỗi ngắn (SCFA) như isobutyrate và isovalerate. Đây là nhóm chất đóng vai trò quan trọng trong miễn dịch, nuôi dưỡng tế bào ruột và ức chế vi khuẩn có hại.
Các chỉ số như E-cadherin, occludin và ZO-1 gia tăng cho thấy hàng rào niêm mạc ruột được củng cố, giúp heo tiêu hóa tốt hơn, hấp thu tối ưu dinh dưỡng và từ đó tăng trưởng đều đặn hơn.
Tác động tích cực cho cả heo nái và heo con bú mẹ
Một điểm đáng chú ý trong nghiên cứu tại Trung Quốc là khi bổ sung Bacillus subtilis DSM 32540 cho heo nái cuối thai kỳ và giai đoạn nuôi con, tỷ lệ tiêu chảy ở heo con giảm mạnh.
Heo nái có mức propionate và butyrate cao hơn, giúp duy trì hàng rào ruột khỏe mạnh. Heo con bú mẹ cũng có nồng độ axit acetic cao hơn, ruột kết có pH thấp hơn – yếu tố ức chế mạnh vi khuẩn gây bệnh. Đặc biệt, lứa heo nái được bổ sung probiotic có trọng lượng sơ sinh cao hơn 1,5 kg so với nhóm đối chứng.
Tiêu chảy sau cai sữa là thách thức lớn nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát bằng những giải pháp dinh dưỡng bền vững. Giảm protein thô, tối ưu đệm axit, sử dụng nguyên liệu sạch kết hợp cùng các phụ gia chức năng – đặc biệt là probiotic Bacillus subtilis DSM 32540 – đang cho thấy hiệu quả rõ ràng trong thực tế.
Những phương pháp này không chỉ giúp heo con vượt qua giai đoạn nhạy cảm, mà còn tạo nền tảng cho mô hình chăn nuôi an toàn, hiệu quả và bền vững hơn trong dài hạn.
