Vì sao chim có thể gây tai nạn máy bay?

Va chạm giữa chim và máy bay, hay còn gọi là "bird strike", là một hiện tượng phổ biến trong ngành hàng không. Theo Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), "bird strike" xảy ra khi máy bay va chạm với chim trong lúc bay. Tại Mỹ, hơn 14.000 vụ va chạm như vậy được ghi nhận mỗi năm. Riêng tại Anh, năm 2022, con số này cũng chạm ngưỡng 1.500 vụ, theo Al Jazeera.

Hiện tượng này dễ xảy ra ở các sân bay bởi môi trường xung quanh như đồng cỏ, vùng đất ngập nước hay hồ nước – những khu vực lý tưởng để chim kiếm ăn và làm tổ. Ngoài ra, các loài chim di cư theo mùa, đặc biệt vào mùa xuân và mùa thu, càng làm tăng nguy cơ va chạm.

Cất cánh và hạ cánh: Điểm nóng cho va chạm

Theo thống kê, 90% các vụ va chạm giữa chim và máy bay xảy ra trong phạm vi gần sân bay. Giai đoạn cất cánh và hạ cánh là thời điểm dễ xảy ra nhất. Cụ thể, 61% vụ việc xảy ra khi máy bay hạ cánh và 36% diễn ra trong quá trình cất cánh hoặc leo cao.

Khi máy bay cất cánh, tiếng động cơ lớn khiến chim hoảng sợ và có thể bị hút vào động cơ. Trong khi đó, lúc hạ cánh, động cơ hoạt động êm hơn, làm chim khó nhận biết và không kịp phản ứng, dẫn đến va chạm với các bộ phận quan trọng như mũi, cánh hoặc bánh đáp.

Hậu quả từ các vụ va chạm

Va chạm với chim có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Một số vụ tai nạn thảm khốc trong lịch sử đã minh chứng cho điều này:

• Năm 1960: Máy bay của Eastern Airlines gặp tai nạn ngay sau khi cất cánh từ sân bay Boston Logan do đàn sáo đá lao vào động cơ, khiến 62 người thiệt mạng.
• Năm 2009: Chuyến bay 1549 của US Airways phải hạ cánh khẩn cấp xuống sông Hudson sau khi cả hai động cơ bị ngỗng Canada làm hỏng. Dù không ai tử vong, vụ việc vẫn khiến hơn 100 người bị thương.

Theo Allianz Global Corporate and Specialty, từ năm 2013-2018, các vụ va chạm với chim đã gây thiệt hại ước tính lên tới 340 triệu USD.

Để giảm thiểu rủi ro, các sân bay và hãng hàng không đã triển khai nhiều biện pháp:

• Công nghệ radar: Phát hiện và cảnh báo sớm đàn chim để phi công điều chỉnh lộ trình bay.
• Xua đuổi chim: Sử dụng âm thanh, ánh sáng hoặc mô phỏng tiếng súng để đẩy chim ra xa khu vực sân bay.
• Cải tạo môi trường: Trồng cỏ không thu hút chim hoặc xây dựng hành lang di cư an toàn.

Trong lĩnh vực sản xuất máy bay, các nhà sản xuất như Boeing và Airbus đã thử nghiệm động cơ bằng cách bắn gà đông lạnh vào động cơ hoạt động ở công suất cao để đảm bảo độ bền và an toàn.

Dù đã có nhiều biện pháp ngăn ngừa, va chạm với chim vẫn là thách thức lớn đối với ngành hàng không. Các nỗ lực nghiên cứu và cải tiến liên tục sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ an toàn cho hành khách trên mỗi chuyến bay.