Trump ký thỏa thuận TikTok, nhiều câu hỏi lớn vẫn bỏ ngỏ

Chiều ngày 25/9 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump chính thức ký sắc lệnh thông qua thỏa thuận chia tách hoạt động TikTok tại Mỹ khỏi công ty mẹ ByteDance (Trung Quốc), trong thương vụ được định giá 14 tỷ USD. Đây được xem là bước khởi động cho chuỗi sự kiện phức tạp liên quan đến công nghệ, chính trị và an ninh quốc gia, trong đó ba cột mốc quan trọng cần theo dõi là cơ cấu công ty mới, thách thức kỹ thuật và phản ứng từ Quốc hội Mỹ.

Theo kế hoạch, một liên doanh mới tại Mỹ sẽ được thành lập, do các nhà đầu tư Mỹ nắm quyền kiểm soát, trong đó Oracle, Andreessen Horowitz và Silver Lake giữ vai trò chính. Tổng thống Trump khẳng định Oracle sẽ đóng vai trò bảo mật dữ liệu, đảm bảo an toàn cho người dùng TikTok tại Mỹ. Ông cũng tiết lộ các nhà đầu tư như Michael Dell hay Rupert Murdoch tham gia vào nhóm cổ đông. Tuy vậy, giới chuyên gia vẫn đặt câu hỏi liệu Oracle có đủ quyền kiểm soát thuật toán và dữ liệu người dùng hay chỉ dừng lại ở mức “giám sát” mà thôi.

Một điểm đáng chú ý là ByteDance vẫn sẽ giữ tối đa 20% cổ phần trong công ty mới và duy trì quan hệ kinh doanh với tư cách nhà cấp phép thuật toán đề xuất nội dung – yếu tố cốt lõi giúp TikTok thành công toàn cầu. Chính vì vậy, nhiều ý kiến lo ngại việc phụ thuộc vào công nghệ từ công ty Trung Quốc sẽ khiến vấn đề an ninh dữ liệu chưa được giải quyết triệt để.

Theo thông tin từ Nhà Trắng, công ty mới tại Mỹ sẽ được chuyển giao một bản sao thuật toán TikTok để kiểm tra, huấn luyện lại trên dữ liệu người dùng Mỹ và tiếp tục vận hành mà không yêu cầu tải ứng dụng mới. Điều này đặt ra thách thức kỹ thuật khổng lồ, nhất là khi ByteDance vẫn vận hành TikTok tại các thị trường quốc tế song song với nền tảng ở Mỹ. Các chuyên gia cho rằng việc “ngăn cách dữ liệu” trong mô hình này rất khó đạt mức tuyệt đối.

Về mặt chính trị, thỏa thuận này cũng cần vượt qua rào cản Quốc hội. Một số nghị sĩ Mỹ, trong đó có John Moolenaar (Đảng Cộng hòa, bang Michigan), cho rằng thỏa thuận chưa đảm bảo loại bỏ hoàn toàn ảnh hưởng từ Trung Quốc, đi ngược tinh thần luật được thông qua năm 2024 buộc TikTok phải tách khỏi ByteDance. Moolenaar cảnh báo nếu ByteDance vẫn còn bất kỳ quyền kiểm soát nào, nguy cơ an ninh sẽ vẫn hiện hữu.

Trong bối cảnh quan hệ thương mại Mỹ - Trung còn nhiều căng thẳng, TikTok tiếp tục trở thành tâm điểm đàm phán. Việc Bắc Kinh có chấp thuận cho ByteDance chuyển giao công nghệ hay không cũng là ẩn số lớn. Các chuyên gia nhận định, cho dù thỏa thuận đã được ký, hành trình hiện thực hóa nó vẫn còn rất dài và nhiều rủi ro.

Thỏa thuận TikTok lần này vì vậy được xem là phép thử đối với năng lực quản lý công nghệ xuyên biên giới, khi an ninh dữ liệu, lợi ích thương mại và sức ép chính trị đan xen chặt chẽ. Như một chuyên gia bình luận: “Đây có thể là cơ hội duy nhất để Mỹ tách TikTok khỏi Trung Quốc. Nếu không làm triệt để ngay lúc này, sẽ khó có cơ hội thứ hai.”