Chính quyền Trump muốn nắm 10% cổ phần Lithium Americas trong thương vụ vay vốn khổng lồ

Theo Reuters, hai nguồn tin am hiểu cho biết chính quyền Trump đang đề nghị nắm giữ tới 10% cổ phần của Lithium Americas (LAC) trong quá trình thương thảo lại các điều khoản của khoản vay 2,26 tỷ USD mà Bộ Năng lượng Mỹ đã cấp cho dự án khai thác lithium Thacker Pass. Thỏa thuận vay này hiện có sự tham gia của General Motors (GM), cổ đông lớn nhất trong dự án.

Đây là bước đi mới trong chiến lược của Nhà Trắng nhằm trực tiếp can thiệp vào các ngành công nghiệp trọng yếu, tương tự như việc Mỹ từng sở hữu cổ phần tại Intel, MP Materials và một số doanh nghiệp công nghệ – khoáng sản khác. Chính quyền Trump coi lithium là tài nguyên chiến lược, đóng vai trò cốt lõi trong sản xuất pin xe điện và thiết bị điện tử, từ đó liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia.

Dự án Thacker Pass – chìa khóa chuỗi cung ứng pin tại Mỹ

Thacker Pass, tọa lạc ở Nevada, được dự kiến trở thành mỏ lithium lớn nhất Tây bán cầu khi đi vào vận hành năm 2028. Hiện công trình đã khởi công được gần một năm với hơn 600 nhà thầu tại hiện trường, cách biên giới Oregon khoảng 40 km.

Giai đoạn đầu của dự án dự kiến cho ra 40.000 tấn lithium carbonate chất lượng pin mỗi năm, đủ để cung cấp cho khoảng 800.000 xe điện. Con số này vượt xa mức sản lượng dưới 5.000 tấn mà Mỹ hiện khai thác tại cơ sở duy nhất của Albemarle ở Nevada.

Trong khi đó, Trung Quốc vẫn thống trị chuỗi cung ứng lithium toàn cầu. Nước này không chỉ sản xuất hơn 40.000 tấn lithium thô mỗi năm, mà quan trọng hơn, chiếm hơn 75% công suất tinh chế lithium thành nguyên liệu pin trên toàn thế giới. Chính vì thế, Washington coi Thacker Pass là mắt xích quan trọng để giảm sự phụ thuộc quá lớn vào Bắc Kinh.

Cổ phiếu Lithium Americas tăng vọt sau tin đồn

Ngay sau khi thông tin về khả năng chính phủ Mỹ muốn nắm cổ phần được tiết lộ, cổ phiếu Lithium Americas đã tăng mạnh gần 80% trong phiên giao dịch ngoài giờ, từ khoảng 3 USD lên 5,54 USD. Giá trị vốn hóa hiện tại của công ty ước tính khoảng 750 triệu USD.

Tuy nhiên, diễn biến này cũng đi kèm những thách thức. Giá lithium trên thị trường thế giới đã giảm đáng kể trong thời gian qua do tình trạng dư cung từ Trung Quốc, khiến giới chức Mỹ lo ngại về khả năng trả nợ của Lithium Americas trong dài hạn.

Điều kiện kèm theo và vai trò của GM

General Motors đã rót 625 triệu USD vào Thacker Pass từ năm ngoái để sở hữu 38% cổ phần, đồng thời được quyền mua toàn bộ sản lượng lithium từ giai đoạn một và một phần từ giai đoạn hai của dự án trong vòng 20 năm. Tuy nhiên, các quan chức Trump hiện muốn GM phải đưa ra cam kết mua chắc chắn để đảm bảo tính bền vững tài chính.

Trong các cuộc thảo luận gần đây, Lithium Americas đã đề nghị chính phủ chấp nhận tái cấu trúc lịch trả gốc vay, dù không thay đổi thời hạn tổng thể hay mức lãi suất. Đổi lại, công ty sẵn sàng cung cấp chứng quyền (warrants) không tính phí, tương đương 5-10% cổ phần phổ thông, cùng khoản chi phí bù đắp cho việc điều chỉnh hợp đồng.

Ngoài ra, phía chính quyền cũng muốn GM từ bỏ một số quyền kiểm soát nhất định tại dự án để chuyển giao cho Washington, cho thấy Mỹ đang tìm cách siết chặt quản lý với nguồn tài nguyên chiến lược này.

Quan điểm từ các bên

Một quan chức Nhà Trắng khẳng định: “Tổng thống Trump ủng hộ dự án này. Ông muốn nó thành công và đồng thời phải công bằng với người nộp thuế. Không có cái gọi là tiền miễn phí.”

Về phía GM, hãng cho biết khoản vay này là “một phần cần thiết để thương mại hóa nguồn tài nguyên quan trọng mang tầm quốc gia”, đồng thời nhấn mạnh sự ủng hộ mạnh mẽ của chính quyền Trump đối với dự án ngay từ nhiệm kỳ đầu.

Lithium Americas từ chối bình luận chi tiết nhưng xác nhận vẫn đang trong vòng đàm phán tích cực với Bộ Năng lượng và GM, đồng thời cam kết sẽ cập nhật thông tin vào thời điểm phù hợp.

Washington cũng đã cài cắm nhiều cơ chế bảo vệ trong hợp đồng vay ban đầu, bao gồm điều khoản cho phép chính phủ tiếp quản dự án nếu xảy ra chậm tiến độ hoặc đội chi phí quá cao.

Bức tranh lớn hơn của ngành lithium tại Mỹ

Lithium Americas không phải cái tên duy nhất chạy đua trong lĩnh vực khai thác lithium tại Mỹ. Các công ty khác như ioneer, ExxonMobil, Standard Lithium cũng đang triển khai những dự án quy mô lớn để xây dựng chuỗi cung ứng pin nội địa.

Tuy nhiên, Thacker Pass được xem là “con át chủ bài” nhờ quy mô vượt trội và sự tham gia của cả chính quyền lẫn các tập đoàn công nghiệp như GM. Nếu thành công, dự án có thể giúp Mỹ tiến một bước dài trong mục tiêu độc lập về khoáng sản chiến lược, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh trong cuộc đua xe điện toàn cầu.