Character.AI, nền tảng chatbot AI ra mắt từ 2021 và phổ biến từ cuối 2022, hiện đang là tâm điểm tranh luận trên cộng đồng BookTok. Nền tảng này cho phép người dùng “nói chuyện” với các nhân vật hư cấu như Violet Sorrengail từ loạt truyện Empyrean hay Cal Calore từ Red Queen. Tính đến giữa tháng 7, hashtag #characterai đã xuất hiện trong hơn 975.100 video trên TikTok.
Tác giả Victoria Aveyard, “mẹ đẻ” của Cal Calore, là một trong những người phản đối mạnh mẽ. Bà cho biết nhân vật của mình bị sử dụng trên Character.AI mà không có sự cho phép hay bồi thường: “Tôi sẽ hành động để gỡ bỏ các nhân vật của mình khỏi nền tảng đó”.
Tuy nhiên, không ít người dùng BookTok lại ủng hộ Character.AI. Theo họ, chatbot là công cụ giúp mở rộng thế giới hư cấu và đem lại trải nghiệm nhập vai mới cho người hâm mộ. BookToker Brittany, với hơn 58.000 người theo dõi, cho rằng “các công cụ này hỗ trợ tuyệt vời cho những người viết fanfic, giúp mô phỏng lời thoại và hành vi nhân vật một cách tự nhiên”.
Nhiều ý kiến cũng xem Character.AI là sự nối dài của fanfic truyền thống. Người dùng có thể tạo ra các tình huống mới, các đoạn hội thoại tùy biến, từ đó tham gia chủ động vào mạch truyện thay vì chỉ đọc thụ động. Theo tài khoản Busayo, giờ đây người yêu thích tiểu thuyết không cần viết fanfic trên Wattpad hay AO3 mà có thể trực tiếp “trò chuyện” để tạo dựng cốt truyện riêng.
Dù vậy, không phải ai cũng lạc quan. BookToker Suraka – người có 17.000 người theo dõi – cho rằng nền tảng này đang “phá vỡ ranh giới sáng tạo” và thúc đẩy những mối quan hệ ảo gây lệ thuộc. “Nó không phải là cách mở rộng thế giới truyện mà là thương mại hóa các kết nối hư cấu”, Suraka cảnh báo.
Suraka cũng lo ngại Character.AI đang khuyến khích cảm giác “kiểm soát giả” – một dạng phản ứng tâm lý mà người dùng muốn điều khiển nhân vật để tránh bị từ chối. “Nó nuôi dưỡng sự cô lập và kỳ vọng sai lệch về các mối quan hệ. Đó không phải là kết nối thật sự với nhân vật hay câu chuyện”.
Trong khi cuộc tranh cãi vẫn chưa ngã ngũ, có thể thấy rằng sự giao thoa giữa công nghệ AI và văn học đang đặt ra những câu hỏi quan trọng về bản quyền, sáng tạo và mối quan hệ giữa người đọc với tác phẩm. Character.AI có thể là một bước tiến đột phá – hoặc là một thách thức đầy rủi ro đối với thế giới kể chuyện truyền thống.