Robot AI tự mổ không cần bác sĩ

Tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng, giờ đây robot AI đang thật sự cầm dao mổ thay bác sĩ. Tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ), các nhà nghiên cứu đã huấn luyện thành công một robot tên SRT-H, cho phép nó tự tay thực hiện toàn bộ ca phẫu thuật cắt bỏ túi mật mà không cần con người can thiệp.

Khác với những thế hệ robot phẫu thuật trước đây vốn chỉ tuân theo kế hoạch có sẵn và đòi hỏi môi trường kiểm soát cực kỳ nghiêm ngặt, SRT-H có khả năng “ứng biến” như một bác sĩ dày dạn kinh nghiệm. Trong ca mổ, robot không chỉ làm theo lệnh mà còn tự phân tích, điều chỉnh thao tác khi gặp tình huống bất ngờ — giống cách một bác sĩ nội trú học hỏi từ chuyên gia hướng dẫn.

Điều đặc biệt ở SRT-H là nó được huấn luyện bằng cách… xem video phẫu thuật. Các nhà nghiên cứu cho robot “xem” những ca phẫu thuật túi mật trên xác lợn, kết hợp với hình ảnh có chú thích chi tiết. Nhờ đó, robot biết cách xác định ống dẫn, động mạch, thao tác đặt kẹp, cắt mô… chính xác từng milimet.

Ngay trong thử nghiệm thực tế trên người, SRT-H đã mổ thành công 100% ca phẫu thuật túi mật, cho thấy kỹ năng sánh ngang bác sĩ lành nghề, dù tốc độ thực hiện vẫn chậm hơn đôi chút. Thậm chí khi các nhà nghiên cứu cố tình “làm khó” bằng cách thay đổi vị trí robot, hoặc thêm thuốc nhuộm đỏ giả máu để biến dạng túi mật và mô xung quanh, SRT-H vẫn xử lý trơn tru.

Trước đó, năm 2022, nhóm của tiến sĩ Axel Krieger đã phát triển robot STAR có thể tự mổ trên động vật, song STAR còn phụ thuộc nhiều vào các đánh dấu mô đặc biệt và quy trình cứng nhắc. SRT-H vượt bậc hơn khi có thể hiểu lệnh nói tự nhiên như “nắm đầu túi mật” hay “dịch tay trái sang trái một chút” và điều chỉnh thao tác tức thì.

Giới khoa học đánh giá đây là bước ngoặt lớn của y học robot. Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch mở rộng thử nghiệm SRT-H với nhiều loại phẫu thuật phức tạp hơn, hướng tới mục tiêu tương lai là những ca mổ hoàn toàn tự động, nơi robot AI vừa thực hiện kỹ thuật chính xác, vừa đưa ra quyết định như một bác sĩ thực thụ.

Ngày mà bệnh nhân có thể “nằm lên bàn mổ cho robot mổ một mình” xem ra không còn xa nữa.