Nhờ TikTok, Nhật Bản cháy hàng matcha

Matcha – loại bột trà xanh huyền thoại từ Nhật Bản – đang rơi vào tình trạng khan hiếm nghiêm trọng, đến mức nhiều nhà cung cấp và cửa hàng phải treo biển "hết hàng" hoặc ngừng bán. Điều này không chỉ làm dậy sóng cộng đồng yêu thích matcha trên toàn cầu, mà còn đặt ra câu hỏi lớn về sức ép từ trào lưu mạng xã hội đối với một ngành công nghiệp vốn mang đậm dấu ấn truyền thống.

Matcha, loại bột mịn màu xanh sáng, từ lâu đã giữ vai trò trung tâm trong các nghi lễ trà đạo Nhật Bản. Để có được thứ bột này, lá trà phải trải qua một quy trình sản xuất phức tạp kéo dài cả năm trời, mặc dù chỉ mất vài giây để pha chế ra ly trà thơm ngon. Sản lượng matcha tại Nhật vẫn ổn định, nhưng sự bùng nổ nhu cầu – đặc biệt được thúc đẩy bởi các video "matcha haul" trên TikTok – đã làm ngành này rơi vào tình thế khó khăn.

Những thương hiệu matcha chất lượng cao nhất của Nhật Bản, vốn được các tín đồ ẩm thực săn đón, đang gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu. Tại Kyoto – quê hương của những loại matcha đắt giá nhất thế giới – giá matcha đã tăng tới 40% trong lần điều chỉnh đầu tiên sau nhiều năm. Đây là một cú sốc không chỉ với nhà sản xuất, mà cả với những người yêu thích loại thức uống này trên toàn cầu.

Megumi Kanaike, quản lý quán trà Simply Native tại Sydney (Australia), chia sẻ rằng cửa hàng của cô buộc phải giới hạn số lượng matcha bán ra qua kênh trực tuyến. Một số nhà cung cấp còn thông báo tạm dừng sản xuất và không nhận thêm bất kỳ đơn đặt hàng nào trong tương lai gần. "Những nhà sản xuất matcha cao cấp tại Kyoto đang thực sự căng thẳng trước áp lực này", Kanaike tiết lộ với The Sydney Morning Herald.

Thậm chí, những thương hiệu lớn như Marukyu Koyamaen, thường xuyên xuất hiện trong các video TikTok đình đám, cũng không đủ hàng để bán. Trang web của họ liên tục báo "cháy hàng", phản ánh tình trạng cung không đủ cầu. Trong khi đó, tại Mỹ, một công ty trà do Zach Mangan sáng lập ở Brooklyn đã ghi nhận doanh thu nửa năm chỉ trong chưa đầy một tháng.

Không chỉ tại Nhật Bản, "cơn sốt" matcha còn lan rộng ra toàn cầu, khiến nhiều người yêu thích thức uống này phải đau đầu tìm mua. Thậm chí, ngay cả những TikToker có dịp đến Nhật để trải nghiệm matcha chính hiệu cũng gặp khó khăn. Một video trên nền tảng này còn cho thấy một cửa hàng matcha tại Nhật phải treo biển thông báo đã hết sạch nguyên liệu thô vì bán quá nhiều trong mùa hè vừa qua.

Nội dung của biển thông báo gây chú ý: "Chúng tôi đã bán vượt quá khả năng cung cấp trong những tháng hè. Hiện tại, lượng hàng sẵn có vô cùng thấp. Sẽ rất khó để tìm mua matcha cho đến khi vụ thu hoạch mới diễn ra vào năm sau. Tình trạng này cũng xảy ra tại Kyoto, Tokyo và các khu vực khác trên cả nước".

Trớ trêu thay, trong khi Nhật Bản – nơi khai sinh ra matcha – đang vật lộn với tình trạng khan hiếm, lượng tiêu thụ matcha tại quốc gia này đã giảm đáng kể trong vài thập kỷ qua. Theo Eater, lượng matcha tiêu thụ trung bình mỗi hộ gia đình ở Nhật đã giảm từ 1.174 gram năm 2001 xuống còn 844 gram vào năm 2015. Ngược lại, tại Mỹ, doanh số matcha lại đạt hơn 10 tỷ USD trong 25 năm qua – minh chứng rõ ràng cho việc loại trà xanh truyền thống này đã tìm thấy sức hút mới ở thị trường quốc tế.

Giữa "cơn khát" matcha toàn cầu, sự phát triển chóng mặt của mạng xã hội như TikTok đã đặt ngành công nghiệp trà đạo Nhật Bản vào một bài toán khó. Liệu truyền thống và sự cân bằng có thể được duy trì trước cơn sóng thần của nhu cầu thị trường? Có lẽ, câu trả lời sẽ phụ thuộc vào cách các nhà sản xuất Nhật Bản thích nghi và giữ vững giá trị cốt lõi của mình trước những thay đổi nhanh chóng của thời đại.