Mỹ phê duyệt mũi tiêm ngừa HIV đầu tiên

Mỹ chính thức phê duyệt mũi tiêm ngừa HIV đầu tiên, hiệu quả lên tới 100%

Ngày 18/6, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt Yeztugo, loại thuốc tiêm đầu tiên trên thế giới có khả năng ngăn ngừa nhiễm HIV chỉ với 2 mũi mỗi năm. Đây là bước tiến đột phá trong cuộc chiến kéo dài hơn 4 thập kỷ chống lại căn bệnh thế kỷ.

Thuốc được phát triển bởi hãng dược phẩm Gilead Sciences, với hoạt chất chính là lenacapavir – một phân tử chống HIV thế hệ mới, hoạt động bằng cách ngăn virus xâm nhập và nhân bản bên trong các tế bào miễn dịch. Dù không phải vaccine theo định nghĩa truyền thống, lenacapavir tạo ra nồng độ thuốc lưu thông ổn định trong cơ thể, mang lại hiệu quả phòng bệnh tương đương vaccine.

Hiệu quả vượt trội so với thuốc uống hàng ngày

Trong thử nghiệm lâm sàng PURPOSE 2, lenacapavir đã giúp giảm tới 96% nguy cơ nhiễm HIV, trong khi thử nghiệm PURPOSE 1 tại châu Phi cho thấy 100% phụ nữ tiêm thuốc không nhiễm HIV. Chỉ có 2 ca nhiễm trong số hơn 2.180 người tham gia, và thuốc cho thấy hiệu quả vượt 89% so với Truvada, loại thuốc uống PrEP đang phổ biến hiện nay.

Đặc biệt, lenacapavir dễ dung nạp, tác dụng phụ chủ yếu là phản ứng tại vị trí tiêm. Các đối tượng tham gia thử nghiệm bao gồm nam giới chuyển giới, nữ giới chuyển giới, người phi nhị nguyên giới từ 16 tuổi trở lên, và một số phụ nữ mang thai – đều không ghi nhận biến chứng đáng kể.

Hy vọng mới, nhưng vẫn nhiều thách thức

Với mức giá 14.109 USD mỗi mũi, tương đương 28.218 USD/năm, Yeztugo nằm trong mặt bằng chi phí cao như các loại thuốc PrEP hiện nay. Gilead đang làm việc với bảo hiểm và các đơn vị thanh toán y tế để mở rộng khả năng tiếp cận.

Tuy nhiên, giới chuyên gia vẫn lo ngại về khả năng triển khai rộng rãi, nhất là trong bối cảnh chính quyền Mỹ gần đây cắt giảm ngân sách y tế công cộng, bao gồm các chương trình phòng chống HIV tại trong và ngoài nước.

Dù vậy, việc FDA phê duyệt lenacapavir là tín hiệu tích cực, cho thấy khoa học đã đến rất gần với giải pháp ngăn ngừa HIV hiệu quả lâu dài. Nếu được triển khai hợp lý, thuốc có thể tạo ra thay đổi lớn trong việc bảo vệ những cộng đồng dễ tổn thương, nơi việc tuân thủ điều trị hàng ngày còn gặp nhiều rào cản.