Hy vọng sống lại cho chim dodo nhỏ tưởng đã tuyệt chủng

Hy vọng từ tiếng hót cuối cùng

Chim manumea (hay chim bồ câu răng, tên khoa học Didunculus strigirostris) là một loài chim cực kỳ quý hiếm tại Samoa – quê hương từng ghi nhận hàng ngàn cá thể vào thập niên 1980. Nhưng kể từ đó, do săn bắt, mất rừng sống và động vật xâm lấn, số lượng manumea đã sụt giảm thảm hại, với ước tính hiện nay chỉ còn dưới 100 con.

Loài chim này gần như biến mất khỏi mắt người từ năm 2013, không có ảnh chụp hay bằng chứng xác thực nào trong suốt hơn 10 năm qua. Tuy nhiên, một tia sáng đã lóe lên khi các nhà khoa học phát hiện âm thanh của một cá thể manumea ngoài tự nhiên nhờ vào công nghệ sinh học âm thanh hiện đại.

Trí tuệ nhân tạo nghe thấy điều con người không thể

Thành công này đến từ sự hợp tác giữa Tổ chức Colossal – nổi tiếng với các dự án hồi sinh voi ma mút và sói tiền sử – cùng với Hiệp hội Bảo tồn Samoa. Họ đã phát triển một hệ thống AI đặc biệt có khả năng nhận diện tiếng hót của chim manumea với độ chính xác lên đến 95%.

Do số lượng mẫu âm thanh gốc cực kỳ hiếm, nhóm nghiên cứu đã sáng tạo bằng cách kết hợp công nghệ học máy với thuật toán "cosine similarity" để nhận diện chính xác các âm thanh lẻ tẻ, bị lẫn trong tiếng rừng. Những mô hình như BirdNET vốn không thể xử lý các loài gần như biến mất như manumea, nên giải pháp tùy chỉnh này đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Từ âm thanh đến sự sống: Kế hoạch cứu loài dodo nhỏ

Sau khi xác nhận sự tồn tại của chim manumea, bước tiếp theo là thu thập mẫu sống để đưa vào ngân hàng sinh học (biobank) – nơi bảo quản tế bào và mô sống của các loài nguy cấp. Nếu có thể nuôi cấy và bảo tồn tế bào thành công, các nhà khoa học sẽ tính đến việc nhân bản hoặc gây giống trong môi trường nuôi nhốt, nhằm duy trì nguồn gen quý giá cho tương lai.

Matt James – Giám đốc Động vật học của Colossal – chia sẻ:

“Chúng tôi có thể dùng các tế bào lưu trữ để tạo phôi và cấy vào các loài mẹ thay thế. Mục tiêu là phục hồi quần thể trong tự nhiên, hoặc xây dựng một chương trình nhân giống dự phòng nếu loài tuyệt chủng trong hoang dã.”

Cuộc đua với thời gian

Dù chỉ là một phát hiện âm thanh, nhưng nó mở ra cả một tương lai cho loài chim từng bị coi là "mất tích". Với sự giúp sức từ các tổ chức bảo tồn quốc tế như BirdLife International và IUCN, hi vọng manumea sẽ không trở thành cái tên tiếp theo trong danh sách tuyệt chủng.

Hy vọng cuối cùng của dodo nhỏ giờ đây đến từ những âm thanh vang vọng giữa rừng Samoa – và một niềm tin không tắt vào khoa học.