Trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang chứng kiến những thay đổi chóng mặt, hai gã khổng lồ của Nhật Bản - Honda và Nissan - đang xem xét việc tăng cường hợp tác chiến lược, thậm chí là khả năng sáp nhập. Nếu điều này thành hiện thực, đây sẽ không chỉ là một sự kiện quan trọng đối với thị trường Nhật Bản mà còn làm thay đổi cục diện ngành ô tô thế giới, với một tập đoàn ô tô lớn thứ ba toàn cầu được hình thành, sau Toyota và Volkswagen.
Tesla cùng các nhà sản xuất ô tô điện của Trung Quốc như BYD đang ngày càng khẳng định vị thế, trở thành mối đe dọa lớn đối với các hãng xe truyền thống. Đặc biệt, các sản phẩm xe điện giá rẻ và công nghệ tiên tiến từ các hãng này đã khiến Honda và Nissan đối mặt với áp lực cải tổ mạnh mẽ.
Nissan, trong thời gian gần đây, gặp nhiều khó khăn tài chính với lợi nhuận quý hai giảm đến 85%. Doanh số bán xe tại hai thị trường trọng điểm là Trung Quốc và Mỹ liên tục sụt giảm, buộc hãng phải công bố kế hoạch cắt giảm 9.000 nhân sự cùng 20% công suất sản xuất toàn cầu để tiết kiệm 2,6 tỷ USD.
Trong khi đó, Honda dù vẫn giữ được vị thế tài chính ổn định nhưng lại đang tụt hậu trong cuộc đua xe điện, khi các sản phẩm EV của hãng chưa đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Nếu sáp nhập thành công, Honda và Nissan sẽ tạo ra một tập đoàn ô tô với tổng giá trị ước tính lên đến 54 tỷ USD và sản lượng hàng năm đạt 7,4 triệu xe. Điều này sẽ giúp họ không chỉ cắt giảm chi phí sản xuất mà còn tăng cường năng lực nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới, đặc biệt là xe điện và hệ thống tự lái.
Đáng chú ý, cuộc đàm phán còn bao gồm khả năng hợp tác với Mitsubishi Motors, hãng xe mà Nissan hiện đang nắm giữ 24% cổ phần. Một sự liên minh giữa ba tên tuổi lớn sẽ tạo ra một lực lượng hùng mạnh, đủ sức đối đầu với những thách thức từ các đối thủ quốc tế.
Dù viễn cảnh sáp nhập mang lại nhiều hứa hẹn, nhưng con đường để hiện thực hóa điều này không hề dễ dàng. Một trong những rào cản chính là sự khác biệt lớn trong văn hóa doanh nghiệp.
Honda nổi tiếng với phong cách vận hành tập trung vào công nghệ và khả năng sáng tạo trong hệ truyền động, trong khi Nissan đang phải vật lộn với khó khăn tài chính và có cách tiếp cận bảo thủ hơn. Việc hòa hợp hai phong cách vận hành khác nhau này sẽ đòi hỏi sự nhượng bộ lớn từ cả hai bên.
Ngoài ra, quá trình sáp nhập này có thể gặp phải sự giám sát chặt chẽ từ chính phủ Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh các vấn đề thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản luôn rất nhạy cảm. Các điều kiện hoặc yêu cầu từ phía Washington có thể trở thành yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ cũng như khả năng thành công của thỏa thuận.
Nếu sáp nhập được thực hiện, ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản sẽ bước sang một giai đoạn mới với sự cạnh tranh mạnh mẽ hơn. Một "trục" mới từ Honda-Nissan-Mitsubishi có thể đóng vai trò như đối trọng để thúc đẩy đổi mới và nâng cao vị thế của các hãng xe Nhật Bản trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra câu hỏi về cách hai hãng sẽ tận dụng các thế mạnh của nhau để tạo ra giá trị bền vững. Những khác biệt trong chiến lược vận hành và văn hóa doanh nghiệp có thể trở thành rào cản nếu không được giải quyết một cách triệt để.
Trước áp lực từ Tesla và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, việc hợp tác hoặc sáp nhập giữa các hãng lớn như Honda, Nissan và Mitsubishi không chỉ là một lựa chọn chiến lược mà còn là cơ hội để giữ vững vị thế trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.
Tuy nhiên, đây sẽ là một hành trình không hề dễ dàng, đòi hỏi sự nỗ lực lớn để vượt qua các rào cản nội bộ, sự giám sát từ chính phủ, và cả cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ quốc tế. Liệu Honda và Nissan có thể biến tầm nhìn này thành hiện thực, hay đây chỉ là một giấc mơ táo bạo nhưng khó thành? Tất cả vẫn đang chờ đợi ở phía trước.