Cơn sốt matcha toàn cầu khiến giá bột trà xanh Nhật Bản tăng gấp 3 lần

Sau hàng trăm năm gắn liền với nghi lễ trà đạo truyền thống, matcha – bột trà xanh Nhật Bản – nay trở thành thức uống và nguyên liệu tráng miệng được săn lùng khắp thế giới. Các quán cà phê tại Tokyo, Kyoto hay TP HCM luôn đông nghẹt khách, phần lớn là giới trẻ và du khách quốc tế, đến thưởng thức matcha latte, bánh matcha hay các sản phẩm sáng tạo khác.

Cơn sốt này đã đẩy giá matcha tăng vọt. Tại phiên đấu giá mùa xuân ở Kyoto, giá tencha – lá trà chế biến thành matcha – tăng 170% so với năm 2024, đạt 8.235 yen/kg, phá kỷ lục từng lập năm 2016. Một số nhà bán lẻ thậm chí phải giới hạn số lượng mua để ngăn tình trạng đầu cơ.

Nhu cầu chủ yếu đến từ millennials và Gen Z, những người tìm kiếm lựa chọn lành mạnh, giàu chất chống oxy hóa và caffeine. Mạng xã hội TikTok cũng góp phần đưa matcha trở thành “siêu thực phẩm” thời thượng. Theo số liệu Bộ Tài chính Nhật Bản, năm ngoái nước này xuất khẩu 36,4 tỷ yen (247 triệu USD) trà xanh, gấp 4 lần một thập kỷ trước, trong đó 44% là matcha đến Mỹ.

Tuy sản lượng tencha năm 2024 đạt hơn 5.300 tấn, cao gấp 2,7 lần so với mười năm trước, nhưng nguồn cung vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Nắng nóng kỷ lục mùa hè năm nay dự báo còn khiến sản lượng giảm, làm giá tiếp tục leo thang. Trong khi đó, việc mở rộng diện tích trồng mới cần ít nhất 5 năm để cho thu hoạch, khiến tình trạng thiếu hụt càng trầm trọng.

Các “ông lớn” như Ito En – nhà sản xuất trà xanh đóng chai lớn nhất thế giới – phải thành lập bộ phận chuyên trách matcha, đồng thời tăng giá bán 50-100% với một số sản phẩm. Công ty cũng đầu tư thêm máy nghiền vì quy trình sản xuất matcha rất tốn thời gian: một giờ mới xay được 40 gram bột.

Chính phủ Nhật Bản đang xem xét trợ cấp để khuyến khích nông dân trồng thêm tencha. Tuy nhiên, việc canh tác loại trà này đòi hỏi kỹ thuật cao và nhiều nhân công hơn, khiến không ít nông dân lo ngại. Một số người vẫn dè dặt, sợ rằng “cơn sốt matcha” chỉ là trào lưu ngắn hạn.

Trong khi đó, nhu cầu từ thị trường Mỹ, châu Âu và Đông Nam Á vẫn tăng đều, đặc biệt sau khi du lịch quốc tế phục hồi. Giới quan sát cho rằng, ít nhất trong vài năm tới, giá matcha khó có thể hạ nhiệt.