Chính quyền Trump muốn huỷ trạm Gateway, cắt mạnh ngân sách NASA

Trong bản dự thảo ngân sách năm 2026, chính quyền Trump đề xuất cắt giảm sâu chi tiêu dành cho NASA, kéo theo việc huỷ bỏ một loạt chương trình quan trọng. Cụ thể, ngân sách của NASA sẽ bị cắt hơn 6 tỷ USD, từ mức 24,8 tỷ xuống còn 18,8 tỷ USD – tức giảm khoảng 24%. Đây được coi là mức giảm mạnh nhất chỉ trong một năm trong suốt 67 năm lịch sử của cơ quan này.

Một trong những chương trình lớn bị huỷ là trạm không gian Gateway – nơi từng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trung chuyển cho các sứ mệnh lên Mặt Trăng và Sao Hỏa. Ngoài ra, một dự án hợp tác với châu Âu để đưa mẫu đất từ Sao Hỏa về Trái Đất cũng đứng trước nguy cơ bị dừng lại. Các chương trình khoa học không gian, nghiên cứu Trái Đất và khám phá có người lái truyền thống đều bị cắt mạnh tay.

Chính quyền Trump cũng muốn loại bỏ dần hai hệ thống đắt đỏ: tên lửa SLS của Boeing (tốn 26,4 tỷ USD) và tàu vũ trụ Orion của Lockheed Martin (tốn 21,5 tỷ USD), sau chỉ ba lần phóng. Theo lý do được đưa ra, đây là cách để chuyển sang dùng các giải pháp thương mại tiết kiệm hơn – một định hướng được cho là có lợi cho các tỷ phú như Elon Musk và Jeff Bezos.

Đáng chú ý, mảng duy nhất được tăng ngân sách là chương trình thám hiểm không gian có người lái, với mức tăng 650 triệu USD. Trong đó, chính phủ muốn đầu tư thêm hơn 7 tỷ USD cho các sứ mệnh lên Mặt Trăng và 1 tỷ USD cho thăm dò Sao Hỏa.

Tuy vậy, bản ngân sách này vẫn chỉ là đề xuất từ phía Tổng thống. Để có hiệu lực, nó cần được Quốc hội thông qua. Trong bối cảnh mức độ ủng hộ dành cho ông Trump đang giảm mạnh, không ít phần trong bản kế hoạch này có thể sẽ bị điều chỉnh hoặc bác bỏ hoàn toàn.